3. Okrąg – 12 typów charakteru naniesione na system starożytny


Na rysunku poniżej wewnątrz umieściłem okrąg, na którym wyróżniłem 12 punktów. Punkty te symbolizują 12 głównym typów ludzkich charakterów.

Okrąg ten z wyróżnionymi 12 typami naniosłem też na system starożytny.



Możemy teraz zobaczyć, że system starożytny podzielił nam cały schemat na cztery części. Te cztery części zaś między innymi odpowiadają czterem żywiołom, czy też podstawowym elementom. Są to:

  • powietrze,
  • ziemia,
  • ogień
  • i woda.

Żywioły nie są takie same na całym swoim obszarze, czyli nie są jednolite. Żywioły, które znajdują się obok siebie, wpływają na siebie. Nawzajem zmieniają swój charakter, cechy czy właściwości.

Mamy więc właściwości, które są wynikiem wpływania żywiołów na siebie. Na powyższym schemacie umieściłem te właściwości na granicach pomiędzy poszczególnymi żywiołami. Są to:

  • sucho,
  • gorąco,
  • wilgotno (mokro)
  • i chłodno (zimno).

W sumie możemy więc zobaczyć, że:

  • POWIETRZE jest gorące i wilgotne (mokre),
  • ZIEMIA jest sucha i chłodna (zimna),
  • OGIEŃ jest gorący i suchy,
  • WODA jest wilgotna (mokra) i chłodna (zimna).

Na powyższym rysunku na poszczególnych żywiołach umieściłem też odpowiadające im temperamenty. Temperamenty zawdzięczamy głównie Hipokratesowi i Galenowi. Są to:

  • Sangwinik, (krew, wiosna),
  • Choleryk, (żółta żółć, lato),
  • Melancholik, (czarna żółć, jesień),
  • i Flegmatyk, (flegma, zima).

Obok temperamentów w nawiasach umieściłem też odpowiadające im:
— Cztery płyny ciała, czyli tzw. humory. (Brak równowagi pomiędzy humorami miał wpływ na zdrowie i zachowanie człowieka. A zatem nadmiar lub deficyt, któregoś z humorów, mógł wywołać problemy w zdrowiu fizycznym i psychicznym człowieka).
— Cztery pory roku, (do symboliki pór roku, między innymi odwoływał się Galen).


Podział na cztery części, cztery żywioły i ich właściwości są bardzo symboliczne oraz są głęboko utwierdzone w tradycji i kulturze. Możemy przeczytać o tym w wielu źródłach. Np. w bibliografii pod tym rozdziałem podaję strony z Wikipedii, gdzie możemy o tym przeczytać. Poniżej też cytuję, krótki fragment z książki „Sennik. Symbole i interpretacja” – Rosemary Ellen Guiley.


Cztery żywioły są wszechobecne w świecie starożytnym i wyglądają niemal identycznie w Europie, Azji, Afryce, a nawet obu Amerykach (w Chinach było ich pięć: woda, ogień, drewno, metal i ziemia). Cyfrę cztery zasadniczo łączono ze światem i rzeczywistością materialną, w której istnieją cztery kierunki świata, cztery wymiary i cztery pory roku.
Arystoteles posunął tę koncepcję krok dalej, wprowadzając cztery właściwości: sucho, wilgotno, gorąco i zimno. Każdy żywioł posiada dwie cechy: ziemia jest sucha i zimna, woda zimna i mokra, powietrze mokre i gorące, a ogień gorący i suchy. Jak widać, każde dwa kolejne żywioły mają jedną cechę wspólną; każdy element można więc zmienić w inny, który ma tę samą cechę, za pomocą manipulacji różniącą je cechą. Sądzono, że w ten sposób substancje mogą przechodzić z jednego żywiołu w drugi w ciągłym cyklu”.
Źródło:
Rosemary Ellen Guiley
Sennik. Symbole i interpretacja. Str. 109.
Wydawnictwo: Świat Książki. 2002.

Wychodzi więc na to, że fascynacja symboliką żywiołów jest ponadczasowa.

Można by się przewrotnie zapytać, co właściwie jest w tym takiego fascynującego?

Zapewne jednym z powodów tego jest to, że żywioły symbolicznie odzwierciedlają to, co dzieje się w psychice człowieka. Różne procesy psychiczne bowiem można przyrównać do jakiegoś żywiołu lub za pomocą tego, jak się jakiś żywioł „zachowuje”, można w przenośni wytłumaczyć postępowanie człowieka.




Jacek BŁACH


Bibliografia:

Guiley, Rosemary Ellen
Sennik. Symbole i interpretacja, str. 109
Wydawnictwo: Świat Książki. 2002.

Rosemary Ellen Guiley
The Encyclopedia of Dreams, Symbols & Interpretations, page 102,
Publisher: Berkeley Book / published by arrangement with Crossroad Publishing Company, edition July 1995.

Wikipedia:
Żywioły
https://pl.wikipedia.org/wiki/Żywioły

Wikipedia:
Classical Element
https://en.wikipedia.org/wiki/Classical_element#Greece

Wikipedia
Teoria humoralna
https://pl.wikipedia.org/wiki/Teoria_humoralna

Wikipedia
Humorism
https://en.wikipedia.org/wiki/Humorism

Wikipedia
Galen
https://en.wikipedia.org/wiki/Galen

Wikipedia
Galen
https://pl.wikipedia.org/wiki/Galen

Proszę zwrócić uwagę na to, że teksty i ilustracje mojego autorstwa (Jacek Błach) w rozdziałach, w których opisuję teorię mandali charakterów (Mandala Charakterów — Teoria) są na licencji:
CC0 1.0 Universal
Dla tekstów i ilustracji innych autorów, które cytuję w moich pracach, mogą obowiązywać dodatkowe ograniczenia.