36. Komplementarność świadomości i nieświadomości.

W tym rozdziale chciałbym wrócić do komunikacji pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości. Wcześniej mówiłem o tym z rozdziale 9.

Zanim jednak przejdę do komunikacji pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości wrócę jeszcze do komunikacji pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie.

W trakcie rozwijania mandali charakterów doszedłem do wniosku, że stany pewności i niepewności siebie mogą zamieniać się miejscami.

O przemieszczaniu się pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie, i o tym, że stany te mogą zamieniać się miejscami, pisałem między innymi w dwóch poprzednich rozdziałach.

Między innymi mówiłem tam o tym, że pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie występuje swego rodzaju dwoistość, dualizm, czy sprzężenie zwrotne.

Na końcu poprzedniego rozdziału napisałem:

Ogólnie więc, jak wyżej wspomniałem, pewność i niepewność siebie można rozważać jako całość. W pewnym sensie można powiedzieć, że mamy jakąś jedną dwu-biegunową pewność. I ta dwu-biegunowa pewność może być: duża lub mała, wysoka lub niska, ciężka lub lekka, mocna lub słaba, silna lub delikatna, twarda lub wrażliwa itp. Patrząc w ten sposób, dwu-biegunową pewność siebie można traktować tak jakby była ona swego rodzaju skalą czy zakresem. Zakres ten będzie przebiegał:

• od zbytniej niepewności siebie;
• poprzez stany pośrednie, (gdzie pewność i niepewność siebie będą w równowadze albo jedno nad drugim będzie miało pewną przewagę);
• do zbytniej pewności siebie.

I taki właściwie można wyciągnąć wniosek z tego, co napisałem powyżej, że nie ma osobnej pewności i niepewności siebie. Jest jedna dwu-biegunowa pewność siebie, która może objawiać się na różne sposoby. Tzn. np. być albo silna, albo zrównoważona, albo delikatna.

W opisach dotyczących mandali charakterów będę jednak dalej używał pojęć „pewność siebie” i „niepewność siebie”. Pojęcia te bowiem są w języku polskim ugruntowane oraz są łatwo i intuicyjnie rozumiane.

W poprzednim rozdziale na symbolicznym modelu psychiki, który wykorzystuję w mandali charakterów, zaznaczyłem obszar połączeń pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie. Obszar ten może symbolizować nam:

• dualizm, dwoistość, czy sprzężenie zwrotne stanów pewności i niepewności siebie,
• czy innymi słowy, ogólny obszar pewności siebie, która może mieć różne zakresy.

Na poniższym schemacie obszar ten obejmuje:

• punkty oznaczone jako „stan pewności i niepewności siebie”, oraz
• strzałki łączące te punkty.

Powyższy dualizm stanów pewności i niepewności siebie, jest bardzo fascynujący.

Dlatego też myślę, że warto zadać pytanie, czy analogiczny dualizm jak pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie może występować również w przypadku stanów świadomości i nieświadomości?

Aby na to odpowiedzieć, przypomnijmy sobie, jak przebiega komunikacja pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości.

Na mandali charakterów mamy trzy możliwe drogi przemieszczania się pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości. Tzn. są to następujące drogi:

1. Połączenie poprzez jeden z punktów „stan pewności lub niepewności siebie”, czyli
stan świadomości ↔ stan pewności lub niepewności siebie ↔ stan nieświadomości.

2. Połączenie poprzez drugi z punktów „stan pewności i niepewności siebie”, który znajduje się po drugiej stronie, czyli
stan świadomości ↔ stan pewności i niepewności siebie ↔ stan nieświadomości.

3. I bezpośrednie połączenie, czyli
stan świadomości ↔ stan nieświadomości.

Myślę, że z powyższych trzech dróg komunikacji pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości warto zwrócić uwagę na trzeci z powyższych schematów. Tzn. na schemat, który przedstawia bezpośrednie połączenie pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości.

Myślę, że w przypadku tego bezpośredniego połączenia, komunikacja pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości, może być bardzo intensywna. Być może nawet występuje pomiędzy nimi analogiczny dualizm, jak pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie.

Przyjrzymy się więc tej bezpośredniej komunikacji pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości.

Od czasu do czasu wracał do mnie ten temat i zastanawiałem się nad tym na różne sposoby. I doszedłem do wniosku, że bezpośrednia komunikacja pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości jest bardzo intensywna i bardzo częsta.

Było to dla mnie zaskakujące odkrycie. I myślę, że wielu czytelników widząc powyższy wniosek, będzie również tym bardzo zaskoczona.

Jest tak między innymi dlatego, że przeważnie mówi się:
— że dostęp do nieświadomości nie jest taki łatwy;
— że nieświadomość przemawia do nas głównie poprzez sny albo wizje, jakie mamy na jawie;
— że nieświadomość może się przejawiać poprzez nasze zachowania, nad którymi nie potrafimy świadomie zapanować;
— że nieświadomość może przemawiać do nas poprzez tzw. synchroniczność, czyli jakieś przypadkowe wydarzenia i zbiegi okoliczności, które sprawiają wrażenie nieprzypadkowych. Tzn. po jakimś czasie spostrzegamy, że przypadkowe zbiegi okoliczności, zbiegły się akurat w taki sposób, że dzięki temu rozwiązały się jakieś nasze problemy, czy dzięki temu uświadomiliśmy sobie coś, co jest dla nas ważne. (Synchroniczność to termin wprowadzony przez Carla Gustava Junga);
— że nieświadomość może przejawiać się, kiedy jesteśmy pod wpływem jakichś środków odurzających, narkotyków czy używek;
— że nieświadomość może przejawiać się pod wpływem silnego stresu albo silnego podekscytowania jakimś szczególnym lub wyjątkowym dla nas wydarzeniem;
— itd.

Jak powiedziałem wyżej, wg mnie komunikacja pomiędzy świadomością i nieświadomością jest jednak dużo częstsza, bardziej intensywna i łatwiej dostępna niż we wyżej wspomnianych przykładach. I do tego wniosku możemy dojść, jeśli korzystamy z mandali charakterów.

A zatem dzięki mandali charakterów możemy bliżej się przyjrzeć komunikacji pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości.

W sumie myślę więc, że bezpośrednią komunikację pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości, można porównać do bezpośredniej komunikacji pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie.

A w przypadku stanów pewności i niepewności siebie kontakty pomiędzy nimi mogą być:
— częste,
— intensywne,
— i do tego stany te mogą zamieniać się miejscami.

Dlatego też można powiedzieć, że jeśli chodzi o stany pewności i niepewności siebie, mamy tu do czynienia z dwoistością, dualizmem czy sprzężeniem zwrotnym tych stanów.

Jeśli chodzi o stany świadomości i nieświadomości to myślę, że występuje pomiędzy nimi podobny dualizm, (dwoistość czy sprzężenie zwrotne) jak pomiędzy stanami pewności i niepewności siebie.

W jaki sposób możemy to stwierdzić?

Niektóre czynniki, jakie mogą nam pomóc w odkrywaniu działalności stanu nieświadomości, wymieniam w poniższych punktach:

1. Stan świadomości przeważnie przewodzi, czy innymi słowy, jest na pierwszym planie. Z kolei stan nieświadomości działa w tle, ciągle jest aktywny i ma silny wpływ.
2. Znajomość swoich stanów pewności i niepewności siebie pomaga rozróżniać stany świadomości i nieświadomości.
   Myślę, że kiedy rozróżnia się swoje stany pewności i niepewności, wówczas łatwiej jest dostrzec aktywność stanu nieświadomości.
3. Wiele zachowań wynikających ze stanu nieświadomości może być przypisywane stanowi świadomości.
   Myślę, że wiele naszych zachowań wynika zarówno z wpływu świadomości, jak i nieświadomości. Możemy np. myśli i idee płynące z nieświadomości interpretować jako świadome. I nie zastanawiamy się po prostu, jaka część psychiki ma na nas wpływ w danym momencie.
4. Jeśli wiemy, jaki charakter ma nasz stan nieświadomości, to możemy łatwiej dostrzec jego działalność.
   Wiedza o tym, jaki charakter ma nasz stan świadomości i stan nieświadomości może nam pomóc rozróżniać, które myśli, wizje, fantazje, emocje itd., płyną ze świadomości lub z nieświadomości.

Podsumowując, mandala charakterów umożliwia nam orientowanie się w naszych podstawowych stanach psychicznych, czyli stanach świadomości i nieświadomości oraz stanach pewności i niepewności siebie. I dzięki mandali możemy zaobserwować, kiedy i jak często przemieszczamy się pomiędzy poszczególnymi stanami.

Jeśli skupimy się na stanach świadomości i nieświadomości, to mandala charakterów może być bardzo przydatna w obserwowaniu komunikacji pomiędzy tymi stanami. Dzięki mandali możemy zaobserwować:
— kiedy,
— jak często,
— i w jakim stopniu
wpływa na nas stan świadomości lub stan nieświadomości.

To: kiedy, jak często, i w jakim stopniu, wpływa na nas stan świadomości i nieświadomości, zależy między innymi od:
— danej sytuacji:
— okoliczności, w jakich się znaleźliśmy;
— otoczenia, w jakim przebywamy:
— problemów, z jakimi mamy do czynienia;
— ludźmi, z którymi przebywamy czy współpracujemy;
— i wiele innych.

Wg mnie kontakty pomiędzy świadomością i nieświadomością są tak częste, że obojętnie co robimy, stany te ciągle kontaktują się ze sobą. Niejako, nasza świadomość i nieświadomość ciągle konsultują się ze sobą.

Aby symbolicznie przedstawić częstą komunikację na linii stan świadomości i nieświadomości, na schematach symbolicznego modelu naszej psychiki strzałki, które łączą te dwa stany psychiczne, są nieco grubsze.

Poniżej zamieściłem jeszcze raz symboliczny model psychiki, żeby można było zobaczyć, że strzałki pomiędzy stanem świadomości i nieświadomości są trochę grubsze, niż pozostałe strzałki.

Osobiście, kiedy uświadomiłem sobie, że komunikacja pomiędzy stanami świadomości i nieświadomości jest bardzo częsta, to zastanawiałem się czy nazwa dla stanu nieświadomości jest odpowiednia?

W zasadzie, jeśli spojrzymy na to, co wyżej napisałem, to wychodzi na to, że stan nieświadomości nie jest aż taki nieświadomy, skoro możemy mieć z nim bliski i częsty kontakt.

Dlatego też postanowiłem dać stanowi nieświadomości, że tak powiem, kolejne imiona. Tymi imionami są:
— stan komplementarny,
— i stan dopełniający.

Dla całej nieświadomości zaś wg mnie drugim imieniem może być np.:
— „komplementarność”.

Oczywiście ciągle będę używał nazw „stan nieświadomości” i „nieświadomość”, gdyż nazwy te są bardziej znane i przez to bardziej intuicyjne.

Jak możemy zobaczyć na powyższym schemacie, oraz na schematach, jakich użyłem podczas opisywania konstrukcji mandali charakterów, nazwy te są już przeze mnie używane. Tzn. na schematach możemy zobaczyć następujące opisy:

• „stan nieświadomości (stan komplementarny)” – dla oznaczenia punktu, gdzie jest stanu nieświadomości,
• „Trójkąt nieświadomości (trójkąt komplementarny)” – dla oznaczenia nieświadomości, która na powyższym schemacie jest reprezentowana przez trójkąt nieświadomości.