Historia tworzenia

6. – Osądzanie i znajdowanie (spostrzeganie).

Po ustaleniu gdzie znajdują się bieguny ekstrawersji i introwersji na mandali charakterów, zaczęło mnie interesować to, czy nie powinny istnieć jeszcze dwa kolejne bieguny? Myślałem, że powinno być tak, żeby mandala charakterów była w równowadze i była symetryczna.

Dlaczego wg mnie nie było symetrii i równowagi?

Dlatego, że skoro „gorąco” jest biegunem ekstrawertyzmu, a „zimno” jest biegunem introwertyzmu, to „wilgotno” i „sucho” również powinny być biegunami jakichś czynników.

Po jakimś czasie analogicznie do rozważań o introwertyzmie i ekstrawertyzmie doszedłem do wniosku, że podobnie można opisać zależności, jakie zachodzą pomiędzy: „wilgotno” a „sucho”.

Oprócz tego starałem się też analizować zachowania przedstawicieli tych typów charakterów, które znajdują się w pobliżu miejsc, gdzie jest „wilgotno” i „sucho”.

I w sumie nasunęły mi się poniższe refleksje.

W miejscu, gdzie jest „wilgotno”, znajdują się:

• typ I (zbieżny z enneagramowym typem 1 oraz z intuicją introwertyczną w typologii Junga);
• typ II (zbieżny z enneagramowym typem 2 oraz z czuciem ekstrawertycznym w typologii Junga).

Oba powyższe typy kierują się w życiu głównie osądzaniem i za pomocą osądzania starają się wpływać na ludzi ze swojego otoczenia. Występują pomiędzy nimi różnice w sposobie osądzania. Typ I jest czymś w rodzaju sędziego. Typ II jest zaś czymś w rodzaju jurora.

Ogólnie można więc powiedzieć, że „wilgotno” odpowiada OSĄDZANIU.

Został nam więc jeszcze jeden biegun, w miejscu, gdzie jest „sucho”. W tym miejscu znajdują się następujące typy:

• typ VII (niewystępujący w enneagramie, zbieżny z doznaniem ekstrawertycznym wg typologii Junga, we wcześniejszych rozdziałach ten typ był też oznaczany jako – „12”);
• typ VIII (zbieżny z enneagramowym typem 5 oraz z myśleniem introwertycznym, wg typologii Junga).

Jeśli chodzi o typ VIII (wg enneagramu – 5, a wg typologii Junga – myślenie introwertyczne) to typ ten jest czymś w rodzaju myśliwego (lub koczownika). Jego sposób działania w przenośni może przypominać to, jakby całe życie przemierzał on różne rzeczywiste i nierzeczywiste obszary w poszukiwaniu jakichś konkretnych zdobyczy lub jakichś nowych myśli i idei. Chodzi on po tych różnych obszarach i stara się znaleźć (lub spostrzec) coś, co będzie dla niego ciekawe i przydatne.

Ten typ w swoim „penetrowaniu” otoczenia, jakie znajduje się wokół niego, stara się wykorzystywać głównie MYŚLENIE (logikę), tzn. stara się dopatrzyć jakichś reguł i zasad w tym, co dzieje się wokół niego. Dzięki temu ma nadzieję, że będzie mógł uzyskać jakieś korzyści dla siebie. Dla przykładu niektórzy przedstawiciele tego typu:

• Starają się odkryć zasady, jakie obowiązują w różnych grach loteryjnych i hazardowych, lub przy inwestowaniu na giełdzie, dzięki czemu będą mogli zarobić więcej niż inni.
• Mogą też penetrować różne rzeczywiste tereny w poszukiwaniu różnych ciekawych miejsc do zwiedzenia lub mogą oni przemierzać różne obszary wiedzy w poszukiwaniu czegoś, co będzie dla nich wartościowe i co będzie ich prowadziło do jakiegoś celu.
• itp.

Z kolei typ VII (wg typologii Junga – doznanie ekstrawertyczne, brak odpowiednika w enneagramie) jest swego rodzaju zdobywcą, ponieważ lubi zdobywać on różne rzeczy i czerpie z tego dużą satysfakcję. Satysfakcja ta jest tym większa, im więcej trzeba pokonać lub ominąć przeszkód oraz im więcej trzeba pokonać różnych przeciwności w zdobyciu czegoś. Dążenie do zdobywania różnych rzeczy może też powodować to, że niektórzy przedstawiciele tego typu, mogą działać na granicy prawa lub utartych zwyczajów i typowych zachowań społecznych.

Ten typ również podobnie jak typ VIII stara się najpierw spostrzec w swoim otoczeniu, coś, co byłoby dla niego ciekawe i wartościowe, a potem dąży do tego, żeby to zdobyć lub osiągnąć. Ten typ też różni się od typu VIII tym, że należy do ZIEMI, tzn., że skupia się głównie na rzeczach materialnych, na konkretach, na faktach, pewnikach, skutecznych sposobach itp.

Ogólnie rzecz biorąc typy VII i VIII starają się kierować spostrzeganiem. Spostrzeganie zaś objawia się między innymi takimi dwoma podejściami:

• W sensie „zobaczyć coś”, czyli zwrócić uwagę na coś lub na kogoś.
  Ludzie więc z tych dwóch typów charakterów, starają się obserwować otoczenie lub po prostu starają się ciągle orientować w tym, co się dzieje wokół nich, starają się ciągle być na bieżąco. Robią to po to, żeby spostrzec coś, co może być dla nich: istotne, ważne, korzystne, wartościowe itp.
• W sensie „zdać sobie z czegoś sprawę”.
  Ludzie z tych typów charakterów starają się orientować w aktualnej sytuacji. Np. robią to w ten sposób, że analizują na różne sposoby postępowanie innych, postępowanie jakichś grup, zakładów, przedsiębiorstw, instytucji, organizacji, państwa itp. Robią to po to, żeby odkryć jakieś prawa, zasady, tajemnice, które nie są powszechnie znane, a którymi tak naprawdę kierują się inni. Taka wiedza może potem przynieść korzyści lub dzięki tej wiedzy będzie można odpowiednio oddziaływać na swoje otoczenie, np. będzie można łatwiej innych do czegoś przekonać; będzie można lepiej innymi kierować i manipulować; łatwiej będzie można odkrywać, dlaczego, tak naprawdę, ktoś wybiera pewne sposoby działania, a unika innych; itp.
  Innym przykładem może być dążenie do poznania różnych praw i zasad, jakie obowiązują w różnych obszarach życia, nauki, techniki, prawach przyrody itp. Wówczas starają się oni zdać sobie sprawę z bardzo istotnych praw, zasad, metod..., które mogą mieć bardzo duże znaczenie w odkryciu tego, jakie coś faktycznie jest? Typy te dążą więc do tego, żeby odkrywać różne rzeczy; spostrzegać jakieś bardzo istotne czynniki; zdawać sobie sprawę z różnych spraw, które mają bardzo istotne znaczenie; spostrzegać faktycznie motywy postępowania kogoś i autentyczne sposoby działania czegoś; itp.

Tak więc pokrótce wyglądałby biegun spostrzegania na naszej mandali charakterów.

Analogicznie jak w rozważaniach z poprzedniego rozdziału o biegunach introwertyzmu i ekstrawertyzmu, można powiedzieć więc, że mamy kolejne dwa bieguny:
- Jednym z nich jest „OSĄDZANIE” w miejscu na mandali charakterów, gdzie jest „wilgotno”.
- Drugim zaś jest „SPOSTRZEGANIE”, w miejscu gdzie jest „sucho”.

Przedstawia to poniższy rysunek.

Na powyższym rysunku można zobaczyć, że w miejscu, gdzie jest „sucho”, znajdują się dwa napisy „spostrzeganie”. W miejscu tym jest więc największe skupienie „spostrzegania”, czyli można powiedzieć, że jest to „biegun SPOSTRZEGANIA”. W tym miejscu znajdują się też następujące typy charakterów:

• VII (czyli doznanie ekstrawertyczne wg typologii Junga, brak odpowiednika w enneagramie);
• VIII (czyli myślenie introwertyczne wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 5).

Analogicznie do powyższego „biegun OSĄDZANIA” będzie znajdował się po przeciwnej stronie mandali charakterów, czyli w miejscu, gdzie jest „wilgotno”. W miejscu tym zaś znajdują się następujące typy charakterów:

• I (czyli intuicja introwertyczna wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 1);
• II (czyli czucie ekstrawertyczne wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 2).

Na powyższym rysunku można też zobaczyć, że napisy „spostrzeganie” oprócz „bieguna spostrzegania”, (czyli miejsca gdzie jest „sucho”), znajdują się też w dwóch miejscach. Tzn. „spostrzeganie” jest jeszcze tam, gdzie są następujące typy charakterów:

• IV (czyli czucie introwertyczne wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 4);
• XI (czyli intuicja ekstrawertyczna wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 8).

Oprócz tego na powyższym rysunku można zobaczyć też, że „osądzanie” oprócz „bieguna osądzania”, (czyli miejsca gdzie jest „wilgotno”), znajduje się jeszcze w dwóch miejscach. Tzn. „osądzanie” występuje jeszcze w miejscach, gdzie są następujące typy charakterów:

• V (czyli doznanie introwertyczne wg typologii Junga, brak odpowiednika tego typu w enneagramie);
• X (czyli myślenie ekstrawertyczne wg typologii Junga, czy też enneagramowy typ 7).

Dlaczego tak jest?

Głównie są takie dwa powody:

1. Na podstawie obserwacji powyższych typów.
   Starałem się zaobserwować w normalnych sytuacjach życiowych, które w powyższych czterech typów kierują się osądzaniem, a które spostrzeganiem.


2. Dla uzyskania symetrii i równowagi w mandali charakterów.
   Położenie spostrzegania i osądzania wynikało również z logiki. Po to, aby wszystko logicznie do siebie pasowało, położenie spostrzegania i osądzania zostało rozmieszczone analogicznie do rozważań o położeniu ekstrawertyzmu i introwertyzmu. Dzięki temu można powiedzieć, że wszystko w mandali charakterów jest symetryczne i znajduje się równowadze.

Dzięki powyższym ustaleniom możemy teraz bardziej ściśle określić, gdzie na naszej mandali znajdują się typy kierujące się osądzaniem oraz gdzie są typy, które kierują się spostrzeganiem? Przedstawia to poniższy schemat.

Na powyższym schemacie możemy zobaczyć obszary, jakie zajmują typy:

• osądzające, (czyli kierujące się osądzaniem) oraz;
• spostrzegające, (czyli kierujące się spostrzeganiem).

Powyższe obszary oznaczyłem za pomocą belek znajdujących się wewnątrz okręgu, na którym są rozmieszczone poszczególne typy charakterów.

W ten sposób otrzymaliśmy dwie belki, gdzie znajduje się SPOSTRZEGANIE (jedna pozioma, druga pionowa), oraz dwie belki gdzie jest OSĄDZANIE (również jedna pozioma i druga pionowa).

Poza tym zgodnie z podziałem Junga na typy racjonalne i irracjonalne, można wyróżnić podział na:

• SPOSTRZEGANIE racjonalne i irracjonalne oraz
• OSĄDZANIE racjonalne i irracjonalne.

Dalej na powyższym schemacie można też zauważyć, że typy spostrzegające zbiegają się w miejscu, gdzie jest „sucho”, typy osądzające zaś zbiegają się w miejscu, gdzie jest „wilgotno”.

Dzięki temu, w bardziej obrazowy sposób można zobaczyć, gdzie jest biegun SPOSTRZEGANIA i gdzie jest biegun OSĄDZANIA?

W takim razie bieguny te możemy nanieść na naszą mandalę charakterów. Przedstawia to następny rysunek.

Następnie powyższe bieguny: SPOSTRZEGANIE – OSĄDZANIE, możemy jeszcze nanieść na naszą mandalę charakterów wraz ze sposobami myślenia. Dzięki temu można dojść do następnych ciekawych wniosków. Proszę spojrzeć na rysunek poniżej.

Na rysunku można zaobserwować, że spostrzegania jest najwięcej tam, gdzie jest NAUKA.

W rejonie spostrzegania znajdują się też dwa typy:

• typ VII, (który odpowiada doznaniu ekstrawertycznemu w typologii Junga, brak odpowiednika w enneagramie), oraz
• typ VIII, (który odpowiada myśleniu introwertycznemu w typologii Junga i typowi 5 w enneagramie).

Typy te świadomie starają się kierować myśleniem opartym na spostrzeganiu, czyli między innymi na tym, co uda im się zauważyć i co uda im się sobie uświadomić?

Różnica pomiędzy tymi typami jest taka, że:

• Typ VII stara się bardziej spostrzegać rzeczy materialne i konkretne. W sprawach, jakimi się zajmuje, chce widzieć to, że sprawy te prowadzą do rezultatów, które będą: namacalne; praktyczne; rzeczowe; będą na określonym poziomie; będą miały określony styl i klasę; będą miały określoną jakość i wartość; itp.
  Skupienie na tym, co materialne, wartościowe i mające określoną klasę, często prowadzi do tego, że ten typ wyrabia sobie bardzo dobry gust, styl i szyk. Ich dobry gust jest też jednocześnie skierowany na to, żeby jakieś rzeczy były wygodne, praktyczne i trwałe. Ten typ też potrafi przeznaczyć dużo swojej energii i inwencji na to, żeby zdobywać wartościowe wg niego rzeczy. Przy tym ciekawe jest to, że jeśli jakaś rzecz, którą zdobył, okaże się nie tak wartościowa, jak się tego spodziewał, to często potrafi łatwo się tej rzeczy pozbyć, np. podarować ją komuś.
• Z kolei typ VIII, swoje spostrzeganie kieruje bardziej na rzeczy niematerialne. Będą to np. jakieś idee, myśli, odkrycia, sposoby, przepisy, recepty, zasady itp., które będą prowadziły do osiągnięcia jakichś konkretnych zamierzeń, celów, korzyści... Ten typ lubi też obierać sobie jakieś filozofie życiowe lub sposoby na życie, które doprowadzą go lub pomogą mu w zdobyciu określonego celu. Potem kiedy osiągnie jakiś cel i wyznaczy sobie jakiś następny cel, to potrafi do tego obrać zupełnie nową filozofią życiową. I to nawet taką, która będzie zupełnie inna od jego poprzedniej filozofii. W ten sam sposób będzie on również w stanie zmienić swoją filozofię wtedy, kiedy jakaś filozofia (wcześniej przez niego obrana) okaże się wg niego nieskuteczna w drodze do osiągnięcia jakichś zamierzeń.

Jeśli chodzi o osądzanie, to najwięcej znajduje się go w rejonie, gdzie jest ARTYZM (osądzanie). W rejonie osądzania znajdują się też następujące typy charakterów:

• typ I, (który odpowiada enneagramowemu typowi 1 oraz intuicji introwertycznej w typologii Junga);
• typ II, (który odpowiada enneagramowemu typowi 2 oraz czuciu ekstrawertycznemu w typologii Junga).

Oba typy świadomie starają się kierować myśleniem opartym na osądzaniu, czyli między innymi na swoich ocenach i opiniach oraz na różnych prawach i zasadach, które uważają za słuszne. Różnica pomiędzy tymi typami jest taka, że:

• Typ I swoje osądzanie łączy z intuicją. Objawia się to na przykład tym, że potrafi on wyczuwać różne reguły i prawa w otaczającym świecie i stara się potem ich przestrzegać. Potrafi on też wyczuwać brak reguł lub łamanie reguł, które powinny być wg niego przestrzegane.
  Takie podejście często prowadzi do tego, że ten typ tworzy wokół sobie świat różnych ustalonych przez siebie zasad, które są ciągle przez niego rozwijane i dopracowywane. Z takiego podejścia często wynika również to, że typ ten stara się dążyć do perfekcji we wszystkim, co robi. Dążenie do perfekcji z kolei może sprawić, że jakąś pracę lub czynność będzie on robić coraz szybciej i coraz lepiej. Jeśli zaś coś będzie robił szybko i bardzo dobrze, to często nie będzie skłonny do tego, żeby podejmować się zadań, które będą dla niego zupełnie nowe i nieznane.
• Typ II z kolei swoje osądzanie stara się opierać na swoich odczuciach i emocjach. Objawiać się to może np. tym, że jego osądzanie może być podporządkowane temu – jakie określona rzecz, postępowanie, sprawa... wywołuje emocje? Wg niego więc dobre będzie to, co wywołuje pozytywne emocje, a złe będzie to, co wywołuje negatywne emocje. Tego typu osądzanie może prowadzić do tego, że typ ten określa na tej podstawie różne rzeczy i ludzi. W pewnym sensie można powiedzieć, że przylepia on rzeczom i ludziom różne etykiety. Etykiety te zaś oparte są na jego prywatnej etyce, którą stara się on kierować w swoim życiu. Takie podejście często prowadzi do tego, że ten typ potrafi być bardzo dobrym znawcą różnych rzeczy, oraz będzie umieć odpowiednio zachowywać się w jakimś towarzystwie, środowisku i miejscu.

I w ten sposób doszliśmy do tego, że na naszej mandali powstały dwa kolejne bieguny, którymi są bieguny SPOSTRZEGANIA i OSĄDZANIA. W sumie więc mamy cztery bieguny, razem z omawianymi w poprzednim rozdziale biegunami INTROWERTYZMU i EKSTRAWERTYZMU.