Historia tworzenia
3.2. – Drugi kwadrat, który tworzą typy 2, 10, 5, 8.
Powyżej znajduje się kwadrat typów 2, 10, 5 i 8.
Strzałki umieszczone na odcinakach łączących powyższe cztery typy oznaczają przemieszczanie się ich głównie w kierunku pewności siebie (na podobnej zasadzie jak w enneagramie jest oznaczane przemieszczanie się w kierunku relaksu). W odróżnieniu od kwadratu pierwszego kierunek ten jest odwrotny, tzn. przeciwny do ruchu wskazówek zegara.
Dalej opiszę powyższe cztery typy charakteru w krótkich opisach. Opisy te proszę traktować jedynie jako krótki wstęp lub mały urywek tego, jak poszczególne typy mogą się przedstawiać? Bardziej szczegółowo typy charakteru są opisywane osobnych opracowaniach.
3.2.1. – Typ 2 – wstyd, czucie, woda, czucie ekstrawertyczne
System (teoria) osobowości | Nazwa danego typu |
---|---|
Enneagram | Typ 2 - Dawca |
Typy psychologiczne C. G. Junga | czucie ekstrawertyczne |
System starożytny | Brak odpowiednika (najbliższy typ – Flegmatyk) żywioł – Woda cecha żywiołu – mokro, (wilgotno) |
3.2.1.1. – Stan świadomości – typ 2 (czucie ekstrawertyczne)
W stanie świadomości typ 2 potrafi świetnie funkcjonować w miejscach, gdzie są jasno określone reguły, zasady, czy prawa, do których potrafi się świetnie dostawać, jeśli wie dokładnie, co za to dostanie, gdyż często jasno określone korzyści są jego główną motywacją do działania. Świetnie potrafi wyczuwać to, co ktoś lubi albo czego nie lubi? Potrafi wyczuć jak zachować się w danej sytuacji i określonym miejscu, żeby nikogo nie urazić (tak jakby miał jakiś specjalny „radar” do tego celu). Robi to tak dobrze, że sprawia wrażenie, jakby się nie męczył kontaktem z ludźmi i załatwianiem z ludźmi różnych spraw i interesów. Nawet wtedy, kiedy ludzie nie ułatwiają mu pracy, zachowuje się tak, jakby tego nie zauważał i po prostu pracuje dalej. Świetnie więc ten typ odnajduje się w pracach, gdzie świadczy się usługi dla ludzi. Jak np. kelnerzy, pielęgniarze, fryzjerzy, modele, akwizytorzy, mechanicy, pracownicy serwisowi itp. Najlepsze zaś efekty będzie osiągał, jeśli będzie lubił dany rodzaj pracy i będzie miał do tego talent. Do tego wszystko potrafi dobrze zaplanować i przeważnie wszystko zdąża zrobić na czas. Wszystko u niego jest właściwie policzone, zaplanowane i dopięte na ostatni guzik.
W stanie świadomości często jest bardzo oszczędny. Godzinami może myśleć, jak poczynić kolejne oszczędności lub zrobić bardzo okazyjnie jakieś zakupy, czy też coś okazyjnie załatwić?
Planowanie i oszczędzanie często mają duży wpływ na codzienne życie tego typu. Wynikiem tego może być np. to, że świadomie nie będzie sobie pozwalał na to, żeby zrobić coś nieplanowanego lub nie będzie wydawać pieniędzy w spontaniczny sposób, jeśli wcześniej nie zaplanował, że będzie „spontanicznie” wydawać pieniądze.
Czasami ten typ bardzo dba o swój wygląd i stara się być modny, jeśli odkryje w sobie tę skłonność i jeśli jego zasoby finansowe mu na to pozwalają. Wielu przedstawicieli tego typu uwielbia szpan pod wszelkimi postaciami i dla szpanu zrobi bardzo wiele. Może np. kupować drogie rzeczy, których potem zdarza mu się nawet nie używać lub używać rzadko, ale chętnie będzie się chwalił innym, że je ma.
3.2.1.2. – Stan pewności siebie – typ 2 (czucie ekstrawertyczne)
W stanie pewności siebie ten typ często przechodzi do typu 8. Wówczas ma skłonność do zachowywania się tak, jakby był jakimś szefem lub arystokratą. Szczególnie lubi znaleźć sobie w swoim otoczeniu różnego rodzaju służących czy asystentów, którzy będą mu „pomagać” realizować jego potrzeby. „Pomagać” piszę w cudzysłowie, bo właściwie często wykorzystuje on innych i eksploatuje, ile się tylko da. Stara się przy tym czarować i manipulować swoich „pomagierów” na różne sposoby tak, żeby osoba wykorzystywana nie miała wrażenia, że jest wykorzystywana. Te manipulacje najczęściej wychodzą na jaw wtedy, kiedy jakiś przedstawiciel tego typu jest zbyt skąpy. Wtedy np. coś obiecuje i tego potem nie daje albo daje coś innego w gorszej formie lub też daje coś, co mu zbywa i nie jest już potrzebne.
Zdarza się, że lubi on sobie wyobrażać w tym stanie, że wszyscy mu służą (szczególnie osoby ważne) i wprawia go to w bardzo dobry nastój. Wykorzysta każdą okazję, żeby być w pozycji „panicza” (czy „księżniczki”), i czuć, że jest otoczony swoją świtą. Np. ni stąd, ni zowąd może poprosić nas o potrzymanie przez chwilę swojego drogiego markowego płaszcza, na czas, kiedy on musi znaleźć w kieszeni swoich spodni, swój markowy drogi telefon komórkowy. I potem może nas poprosić, o zrobienie sobie zdjęcia, tą drogą „komórką”...
Bardzo duże korzyści można mieć, ze współpracy z tym typem, kiedy traktuje on innych ludzi po partnersku i się nie ponad nich nie wywyższa. Wówczas praca z tym typem jest bardzo owocna, wartościowa i przebiega w bardzo miłej atmosferze. Wtedy właściwie trudno będzie znaleźć kogoś pośród innych typów charakteru, kto byłby w stanie lepiej z nami współpracować.
3.2.1.3. – Stan niepewności siebie – typ 2 (czucie ekstrawertyczne)
W stanie niepewności siebie typ 2 często staje się typem 10. Wtedy np. cierpi, kiedy coś zaplanował, a sprawy toczą się niezgodnie z jego planem. Często jest to w sytuacji, kiedy zaplanuje sobie, że jakaś osoba mu coś zrobi, a ta osoba mu tego nie robi. Stara się wtedy jakoś sprawić, żeby jednak sprawy poszły po jego myśli. Staje się wtedy np. nieporadny albo zły, albo stara się powiedzieć coś, żeby ktoś jednak zmienił zdanie. Ogólnie mówiąc, stara się jakoś wpłynąć na osobę, czy sytuację, żeby jednak uzyskać to, czego chce. I będzie przy tym wykorzystywać wszelkie możliwe sposoby, jakie tylko mu przyjdą do głowy.
Typ ten w tym stanie potrafi wykazywać się dużą determinacją. Dzięki niej może on osiągnąć bardzo wiele w swoim życiu. Potrafi on np. zawzięcie, stanowczo i zdecydowanie dążyć do zrealizowania jakiegoś celu. Nawet wtedy, kiedy ten cel wydaje się bardzo trudny do osiągnięcia oraz wymaga wiele pracy, czasu i wyrzeczeń.
3.2.1.4. – Stan nieświadomości – typ 2 (czucie ekstrawertyczne)
W stanie nieświadomości typ 2 staje się typem 5. Np. w przeciwieństwie do swojego stanu świadomości, w którym bardzo dba o siebie i swoje sprawy, nagle może przestać się sobą przejmować, nie zważając przy tym na swoje zdrowie, pieniądze i na to, co osiągnął. Jest zdolny wtedy do tego, żeby nie zważać na ludzi i mieć ich „gdzieś”, a nawet może wykorzystywać ich jak przedmioty.
Potrafi zatracić się z jakichś rozrywkach i nie trudno będzie mu to przerwać. Może być też skłonny do ryzyka, które normalnie omija wielkim łukiem. Może stać się hojny i wydać wiele swoich oszczędności.
Pod wpływem nieświadomości często lubi spędzać czas sam i poświęcać się swoim zainteresowaniom. Wówczas bardzo dobrze może mu iść nauka jakichś nowych rzeczy i analizowanie różnych spraw oraz odnajdywanie rozwiązań różnych trudnych problemów.
3.2.2. – Typ 10 – żal, doznanie, ziemia, doznanie introwertyczne
System (teoria) osobowości | Nazwa danego typu |
---|---|
Enneagram | brak odpowiednika |
Typy psychologiczne C. G. Junga | Doznanie introwertyczne |
System starożytny | Brak odpowiednika (najbliższy typ – Melancholik) żywioł – Ziemia cecha żywiołu – zimno, (chłód) |
3.2.2.1. – Stan świadomości – typ 10 (doznanie introwertyczne)
W stanie świadomości typ 10 potrafi być bardzo miły dla innych ludzi. Potrafi też wywierać na innych bardzo dobre wrażenie. Np. umie sprawiać wrażenie bardzo wartościowego, elokwentnego i mądrego. Stara się być bardzo pomocny i często sam z własnej inicjatywy wychodzi z propozycjami pomocy dla innych. Stara się przy tym wyczuć, czego dana osoba może potrzebować? Jednak jednocześnie oferuje taką pomoc, która jest zgodna w tym, co on uważa za pożyteczne i dobre, czyli swoją pomocą jakby stara się naprowadzić kogoś na słuszną wg niego drogę życiową. Jest on więc pewnego rodzaju, przewodnikiem, misjonarzem, aktywistą, kuratorem lub animatorem wprowadzającym właściwy wg niego sposób na życie, oraz właściwy sposób myślenia i postępowania.
Ogólnie lubi on mieć duży wpływ na to, co się dzieje wokół niego i lubi mieć poczucie, że dzięki niemu coś zmieniło się na lepsze. Często potrafi sobie nawet przypisać to, że on miał główny i decydujący wpływ na jakąś zmianę, która nastąpiła. Może np. uważać, że to właśnie on był tym, który w przeszłości powiedział do kogoś coś lub zrobił dla kogoś coś takiego, co potem wywarło decydujący wpływ na to, że ten ktoś osiągnął jakiś sukces i postąpił tak, a nie inaczej. Lubi on więc mieć o sobie takie mniemanie, że tak naprawdę to właśnie on „zasiał ziarno, z którego potem wyrosły dobre owoce”.
Ten typ jest swego rodzaju mistrzem manipulacji, iluzjonistą i czarodziejem, próbującym zadziwić ludzi wokół siebie na tyle, żeby zaczęli robić to, czego on chce i to, co on uważa za pożyteczne.
Ten typ potrafi oddawać nieocenione usługi, jeśli działa w jakiejś wg niego słusznej sprawie. Potrafi się wtedy całkowicie poświęcić tej sprawie, nie szczędząc swojej energii, wiedzy, doświadczenia i czasu.
Często dosyć szybko potrafi pozbierać się po różnych porażkach i niepowodzeniach. Kiedy tylko dojdzie do siebie, potrafi też szybko zabrać się za ulepszanie swoich metod postępowania, żeby następnym razem działać bardziej skutecznie i nie powtarzać wcześniej popełnionych błędów oraz wcześniejszych nieskutecznych sposobów działania. Często właściwie taki sposób radzenia sobie z problemami jest jego sposobem na życie.
Ten typ często stara się być na bieżąco i wiedzieć wszystko o otaczającym go świecie. (np. mężczyźni słuchają regularnie wiadomości, a kobiety plotek i wiadomości o bliższych i dalszych znajomych). Wielu przedstawicieli tego typu ma dużą wiedzę encyklopedyczną lub zdolności wymagające dobrej pamięci jak np. w nauka języków obcych.
Typ ten potrafi o siebie zadbać i z reguły jest bardzo skupiony na własnych potrzebach. Często potrafi on czerpać dużo przyjemności z zaspokajania podstawowych potrzeb jak np. jedzenie. Jeśli zaspokajanie jego potrzeb jest zależne od innych ludzi, stara się nimi manipulować na różne sposoby, żeby osiągać to, czego pragnie. Jeśli ma do czynienia z ludźmi, którymi nie potrafi manipulować, może przeżywać z tego powodu wiele frustracji.
Potrafi być realistą, aż do bólu. Przeważnie trzyma się daleko od fantazjowania i bujania w obłokach. Trudno mu często wierzyć w coś mało konkretnego.
Ten typ z reguły jest bardzo aktywny i bardzo źle znosi bezczynność. Tak właściwie w przypadku wielu przedstawicieli tego typu urlopy i wakacje mogą nie istnieć. A emerytura nie jest mu do niczego potrzebna, a nawet wręcz nie jest wskazana. W trakcie bezczynności bowiem może on stać się bardzo zgorzkniały i niejako pokrzywdzony przez los, że pozbawił go możliwości działania w jakiejś sprawie. Oczywiście zdarzają się przedstawiciele tego typu, którzy są leniwi i nieskorzy do wysiłku, ale to chyba tylko ci, którzy nie odkryli w sobie jeszcze skłonności do pracy, trudu i znoju oraz poświęcenia dla jakiejś sprawy. Ludzie z tego typu, którzy mało działają, często dużo myślą jak sobie poradzić ze swoimi problemami i trudno im znaleźć jakieś rozwiązanie. A w ich przypadku często wyjściem jest po prostu znalezienie sobie jakiejś pracy. W ich przypadku zapewne też słuszne jest powiedzenie – „Jeśli masz za mało czasu, znajdź sobie jakieś dodatkowe zajęcie”.
3.2.2.2. – Stan pewności siebie – typ 10 (doznanie introwertyczne)
W stanie pewności siebie ten typ często przenosi się do typu 2. Potrafi on wtedy np. nieproszony ni stąd, ni zowąd, zacząć „wygłaszać swoje mądrości i nauki”. Często w tym stanie jest przekonany, że jest najbardziej elokwentny, inteligentny i w ogóle najmądrzejszy. Lubi chwalić się wtedy swoimi osiągnięciami, a szczególnie tym, jak wielki miał wpływ na innych ludzi lub na jakieś wydarzenia. I wydaje mu się, że jego wpływ na to, co wokół niego się dzieje, jest najbardziej istotny i przeważający.
W tym stanie szczególnie lubi on przebywać z ludźmi, łatwo nawiązuje kontakty, potrafi być bardzo dowcipny i błyskotliwy. Potrafi być wtedy też bardzo pomocny i bezinteresowny. Chociaż za jego pomocą często też kryje się jakiś ukryty interes, który w przyszłości powinien przynieść mu jakieś korzyści. Jest on więc zdolny czekać na owoce swojej pracy i swoich działań.
Chętnie wykorzystuje swoją wiedzę w manipulowaniu ludźmi i uzyskiwania tego, czego chce. Z jednej strony lubi ludzi, którymi może manipulować, ale z drugiej po pewnym czasie zaczyna nimi gardzić z powodu ich głupoty, czyli tego, że dali mu się zmanipulować. Z kolei, jeśli ma do czynienia z osobami bardziej inteligentnymi, testuje je jakby w różnych sytuacjach, punktując je jakby za ich błędy, żeby dojść w końcu do wniosku, że to on jednak jest mądrzejszy.
Jego zachowanie czasami może sprawiać wrażenie pozbawionego jakiegoś sensu, czy ogólnie przestrzeganych zasad społecznych. Zachowuje się wtedy jakby wg zasady wielu gwiazd filmowych – „nieważne co o mnie mówią, byle by mówili”.
3.2.2.3. – Stan niepewności siebie – typ 10 (doznanie introwertyczne)
W stanie niepewności ten typ przeważnie przemieszcza się on do typu 5. Często chowa się wtedy w swoim pokoju, czy jakimś ustronnym miejscu i oddaje nauce i wszelkim studiom. Chłonie wszelkie możliwe informacje, jakie są wokół niego, z książek, z radia i telewizji. Bardzo często, jeśli ma taką możliwość, w każdym pomieszczeniu swojego w domu umieszcza radio lub telewizor, których często lubi głośno słuchać. Stara się w tej fali informacji znaleźć coś, dzięki czemu będzie mógł uzyskać główny wpływ na otoczenie. Gdyż ten typ jak bumerang, ciągle wraca do swojej chęci wywierania silnego wypływu na ludzi i otoczenie wokół niego. Np. jeśli nie uda mu się wywrzeć na kimś takiego wrażenia, jakie chciał osiągnąć, to wycofuje się do swego pokoju czy domu. Tam stara się zdobyć i wchłonąć nowe informacje. Potem zaś potrafi on nagle pojawić się u osoby, której wcześniej nie udało mi się do czegoś przekonać i zarzuca go z dużą energią i intensywnością nowymi argumentami. Zdarza się, że nie zważa wtedy na nic, czy ten ktoś ma czas, czy jest odpowiednia chwila, czy jest odpowiednie miejsce... Zresztą to nawet lepiej, gdyż jeśli uda mu się jakoś zdruzgotać tę osobę, to wtedy może się poczuć trochę lepiej, ponieważ jednak udało mu się wywrzeć silne wrażenie, co świadczyć może o jego dużej mocy.
Niesamowicie wielkie usługi może oddać ten typ, kiedy działa w jakichś trudnych sprawach i ekstremalnych warunkach. Np.: kiedy jest jakimś działaczem; kiedy pracuje nad trudnymi zadaniami wymagającymi determinacji i wytrwałości; kiedy pracuje nad opanowaniem kryzysowych sytuacji w jakieś, firmie lub organizacji; itp. W takich sytuacjach chyba żaden z innych typów nie potrafi wykrzesać z siebie tyle determinacji, energii i poświęcenia dla sprawy jak typ 10. Prawdopodobnie ten typ zniechęca się i poddaje jako ostatni.
3.2.2.4. – Stan nieświadomości – typ 10 (doznanie introwertyczne)
W stanie nieświadomości ten typ przenosi do typu 8. Wtedy np. po nieudanych próbach wpłynięcia na kogoś, nagle staje się pełen napięcia i wrogości, i dąży do tego, żeby w jakikolwiek sposób narzucić swoją wolę. Potrafi wtedy np. krzyczeć, tworzyć silne napięcie i presję oraz starać się jakoś wymuszać to, żeby ktoś zrobił coś, czego on chce. Wówczas często w ogóle na nic nie zważa i stosuje różne środki i metody, żeby przykuć czyjąś uwagę na sobie.
Inną formą jego stanu nieświadomości jest kompletne nielicznie się z kimś innym. Zdarza się np., że nie widzi on problemu w tym, żeby wkraczać w czyjąś prywatność. Potrafi nawet posunąć się do grzebania w czyich rzeczach, żeby znaleźć o kimś jakieś informacje, które może potem wykorzystać, do wywierania wpływu na tę osobę, a poprzez to uzyskania tego, czego chce. Może też nie widzieć w tym niczego niewłaściwego. Kiedy zostaje na tym przyłapany, na jakiś czas się opamiętuje i zachowuje się bardzo fair. Do czasu, kiedy znowu ulegnie pokusie i zacznie „wnikać” za bardzo w życie innych. Często przyczyną tego, że ten typ chce wywierać wpływ na życie innych, jest po prostu to, że uważa on, że działa w słusznej sprawie i robi coś bardzo pożytecznego.
Wnikanie w życie innych może mieć też bardzo pozytywne strony. Dzięki temu ten typ odkrywa, jakie inni mają problemy, czego inni potrzebują i co mogliby zrobić, żeby poprawić swoje życie? Wielu ludzi często oczekuje tego, żeby ktoś się nimi wreszcie zainteresował i żeby okazał im chęć pomocy. Czasami też potrzebne jest narzucenie innym pomocy, gdyż inni tak sami z siebie nie mogą się na to zdecydować i zdobyć. Czasami również inni potrzebują tego, żeby ktoś ich w jakiś sposób „popchnął” do działania i do zrobienia pierwszych kroków w jakimś kierunku. W takich sytuacjach ten typ może oddać bardzo wielkie usługi, może faktycznie pomagać innym i odmieniać życie innych na lepsze.
Przy tym dość charakterystyczne jest, że ten jest bardzo mało podatny na wpływ innych. Inni mogą latami chcieć i być gotowi mu w czymś pomóc, a on nie będzie chciał z tej pomocy skorzystać, twierdząc, że sam sobie z tym poradzi. Będzie on nawet na innych o to zły, ponieważ inni mają mu pomagać w tym, co on chce, a nie w tym, co inni uważają za słuszne.
3.2.3. – Typ 5 – lęk, logika, ogień, myślenie introwertyczne
System (teoria) osobowości | Nazwa danego typu |
---|---|
Enneagram | Typ 5 – Obserwator |
Typy psychologiczne C. G. Junga | myślenie introwertyczne |
System starożytny | Brak odpowiednika (najbliższy typ – Choleryk) żywioł – Ogień cecha żywiołu – sucho |
3.2.3.1. – Stan świadomości – typ 5 (myślenie introwertyczne)
W stanie świadomości typ 5 jest bardzo systematyczny w pracy, do której ma przekonanie. Postępuje wg tego, co uważa za słuszne i właściwie nie odstępuje od tego, nawet po wpływem różnych nieprzychylnych opinii i krytyki ważnych ludzi ze swojego otoczenia. Przy tym bardzo ciekawe jest to, że potrafi on w krótkim czasie zmienić swoje przekonania i postępowanie oraz zmienić to, co uważa za słuszne i właściwe. Robi to jednak przeważnie ze swojej własnej inicjatywy i rzadko jego postępowanie jest wynikiem bezpośredniego wpływu innych.
Dzieje się tak np. wtedy, kiedy ten typ postanowi postępować w życiu wg jakiejś filozofii czy teorii, co do których ostatnio przekonał się, że są słuszne. Czasami dzieje się to dlatego, że wymaga tego jakaś sytuacja życiowa, wówczas ten typ niejako wybiera sobie jakiś nowy sposób postępowania, który ma zapewnić rozwiązanie problemów związanych w jakąś sytuacją.
Jest to bardzo niezwykła zdolność, gdyż innym typom przychodzi to dużo trudniej. Typ 5 zaś, jeśli uzna, że powinien kierować się wg zupełnie nowych zasad życiowych i sposobów postępowania, to potrafi je z dnia na dzień wprowadzić w swoje życie i jest konsekwentny w tym, żeby tego przestrzegać. I jest tak nawet wtedy, kiedy nowe przekonania i zasady są zupełnie różne od poprzednich.
W sumie więc ten typ przeważnie w życiu kieruje się jedną filozofią życiową w określonym czasie. Kiedy zmienia swoją filozofię życiową, zmienia też równocześnie swoje postępowanie i dostosowuje je do nowej filozofii. Sprawia przy tym często wrażenie, jakby się nawracał na jakąś nową wiarę. Następnie trwa przy swoim postępowaniu i nie zmienia go nawet pod wpływem najbliższych. To, co wynika z jego aktualnych przekonań i z jego aktualnej logiki, jest dla niego słuszne i niepodważalne. Zresztą jakby ktoś miał do tego wątpliwości, to potrafi on to świetnie uzasadnić wg swojej aktualnej logiki i filozofii.
Często jego zmiana filozofii życiowej i postępowania może być dużym zaskoczeniem czy nawet szokiem dla jego znajomych. Niezwykła jest też jego żelazna wręcz konsekwencja, np. potrafi on rzucić palenie z dnia na dzień i jest w stanie oprzeć się wszelkim pokusom i problemom, jakie są w tym związane. Logika więc i rodzaj nauki czy filozofii, do której jest w danym momencie przekonany, jest pierwszym i niepodważalnym miejscu w jego stanie świadomości.
Jego działania często mogą być podobne, do sposobu działania myśliwego. Ciągle przemierza różne obszary czy tereny. Robi to w sensie rzeczywistym, jak i abstrakcyjnym, po to, żeby „upolować” lub znaleźć coś ciekawego. Może on więc lubić podróżować na różne sposoby, np. poznawać nowe ciekawe miejsca, jak i może też przemierzać różne obszary wiedzy, żeby znaleźć, coś interesującego i coś wartego uwagi i naśladowania.
Ten typ często bardzo lubi wszelką rywalizację. Jest ona dużym motorem do jego działania.
3.2.3.2. – Stan pewności siebie – typ 5 (myślenie introwertyczne)
W stanie pewności siebie ten typ często kieruje się w stronę typu 10. Np. lubi wtedy przejmować inicjatywę i mieć wpływ na ludzi. Podobnie jak jakiś przewodnik, lubi jak sprawy toczą się po jego myśli. Robi to, starając się wykorzystać pozornie logiczne argumenty, np. nie do końca zgodnie z prawdą potrafi wykazać, że ktoś, na kogo chce mieć wpływ, zachowuje się lub postępuje niewłaściwie, przez co ten ktoś straci poczucie pewności siebie i staje się podatny na to, co typ 5 chce uzyskać. Takie działanie udaje się typowi 5 między innymi dlatego, że potrafi on być bardzo opanowany i potrafi bardzo się kontrolować, dzięki czemu staje się on bardzo przekonujący.
Nierzadko w tym stanie potrafi on się wykazać niebywałą zdolnością do manipulowania innymi. Bywa np. tak, że kiedy kłamie, jest on o wiele bardziej wiarygodny i przekonujący niż wtedy, kiedy mówi prawdę. Może być więc np. niezrównany w puszczaniu nieprawdziwych plotek, które będą sprawiać wrażenie bardzo wiarygodnych. Motywacją do tego może być chęć, żeby obserwować to, co się potem będzie działo? Ten typ może też cieszyć wtedy to, że ma duży wpływ na otoczenie. Kiedy zostaje przyłapany na puszczaniu plotek lub innego rodzaju manipulacji, często idzie w zaparte, zaklina się, że to na pewno nie on. Jakby sam w to faktycznie wierzył.
Często nie przepada za zbyt dużym towarzystwem. Najlepiej czuje się wśród ludzi, którzy nie przeszkadzają mu robić tego, co chce i co aktualnie uważa za słuszne.
W tym stanie może też dążyć do zdobycia jakichś dóbr materialnych i różnych korzyści. Potrafi wtedy z dużym zapałem prowadzić różne poszukiwania, żeby znaleźć jakieś wielkie okazje. Te poszukiwania mogą przybierać różne oblicza. Może np. mieć skłonność do: różnego rodzaju loterii; grania na giełdzie; zaangażowanie się w jakiś ruch społeczny czy polityczny, mogący przynieść mu osobiste korzyści; uprawiać jakąś działalność doradczą, leczniczą... dającą konkretne zyski; wykonywać pracę dającą szybkie i duże zyski; itp. Przy swoich poszukiwaniach jakichś okazji, stara się skupić na znalezieniu jakiejś tajemnicy, lub słabego punktu, którego wcześniej nikt nie zauważył. Jeśli uda mu się coś odkryć, stara się opracować jakąś skuteczną strategię działania, która pozwoli mu wykorzystać w życiu odkrycia i tajemnice, do jakich udało mu się dojść.
Czasami jednak zdarza mu się również, jak to się mówi, pójść na skróty. Tzn. kiedy natknie się lub zauważy coś, co może być atrakcyjne i przydatne, to może dążyć do zdobycia tego w legalny lub nielegalny sposób. Jeśli chodzi o nielegalne sposoby, to potrafi np. coś ukraść, a potem się dopiero zacząć zastanawiać, czy mu się to w ogóle może mu się do czegoś przydać?
3.2.3.3. – Stan niepewności siebie – typ 5 (myślenie introwertyczne)
W stanie niepewności siebie ten typ często przechodzi do typu 8. Kieruje się w stronę pewnych działań, które wymagają głębokiego przeświadczenia o czymś lub wiary w coś. Często poszukuje on po prostu jakieś nowej filozofii na życie, którą mógłby kierować się w trudniejszych sytuacjach.
Jeśli obierze sobie jakąś filozofię, to potrafi się jej bardzo ściśle trzymać i przestrzegać. Zdarza mu się robić to nawet wtedy, kiedy jest to nieadekwatne do sytuacji i wtedy, kiedy wg zdrowego rozsądku lub dla dobra sprawy mógłby od swojej filozofii odstąpić, chociaż na pewien czas.
Takie podejście jednak może również oddawać nieocenione usługi w trudnych sytuacjach, gdyż będzie w stanie skupić się tak bardzo, że nic nie będzie go w stanie oderwać od robienia tego, co robi? Dzięki temu będzie on mógł wykonywać jakąś pracę lub czynność, którą trzeba wykonać, mimo bardzo niesprzyjających warunków.
Oddawanie się skupieniu na jakiejś czynności z drugiej strony, może być szkodliwe, gdyż jeśli ten typ będzie lubił hazard lub różne loterie i będzie przy tym za bardzo wierny jakiejś swojej aktualnej strategii, to może on ponieść duże straty. Przyczyną tego może być brak oderwania się do tego, co robi i spojrzenie na siebie z dystansu. Do tego bycie zbyt wiernym jakimś filozofiom życiowym może prowadzić do tego, że pewnych sytuacjach mogą one po prostu nie przystawać do rzeczywistości.
Ten typ w tym stanie może przejawiać też zainteresowanie działaniami, które będą niosły do społeczeństwa jakąś nową wiedzę, co do której będzie on akurat przeświadczony. Trochę to może przypominać sytuację, jakby szerzył jakąś nową wiarę. Zdarza mu się przy tym również bronić swojego stanowiska, nawet jeśli będzie się to wiązało z przykrymi konsekwencjami, np. kłótnią lub bójką z kimś, kto będzie miał odmienne poglądy. Przyczyną tego jest często to, że brakuje mu wtedy odpowiedniego wyczucia, że właśnie wyprowadza kogoś z równowagi.
3.2.3.4. – Stan nieświadomości – typ 5 (myślenie introwertyczne)
W stanie nieświadomości ten typ przemieszcza się do typu 2. Wówczas np. bardziej niż zwykle zaczyna ciągnąć do towarzystwa. Staje się bardziej otwarty na otoczenie. Z reguły ma swoje grono osób, które może wtedy odwiedzać i spędzać z nimi czas. Jednak może też zaszaleć we większym towarzystwie. Osoby znające go od jego świadomej, często bardzo opanowanej strony, mogą być bardzo zaskoczone tak dużą jego odmianą.
Może wtedy też uleć, jakimś swoim zachciankom, które nie koniecznie są przemyślane, np. kupić sobie coś, na co zwykle sobie nie pozwala, lub zrobić coś, czego zwykle nie robi. W tym stanie też może zacząć bardziej niż zwykle dbać o siebie np.: kupować sobie nowe rzeczy, sprzęty, gadżety, modne ubrania itp.
Pod wpływem swojego stanu nieświadomości może przejawiać skłonność do poznawania i uprawiania różnego rodzaju sztuki, np. w wolnym czasie w zaciszu domowym będzie się poświęcać jakiejś działalności artystycznej.
3.2.4. – Typ 8 – gniew, intuicja, powietrze, intuicja ekstrawertyczna
System (teoria) osobowości | Nazwa danego typu |
---|---|
Enneagram | Typ 8 – Szef |
Typy psychologiczne C. G. Junga | intuicja ekstrawertyczna |
System starożytny | Brak odpowiednika (najbliższy typ – Sangwinik) żywioł – Powietrze cecha żywiołu – gorąco |
3.2.4.1. – Stan świadomości – typ 8 (intuicja introwertyczna)
W stanie świadomości typ 8 jest swego rodzaju pasjonatem, zapaleńcem, entuzjastą, fanatykiem itp., zarówno w pozytywnym, jak i negatywnym sensie. Jeśli już uwierzy w słuszność jakiegoś celu w swoim życiu, to systematycznie do tego dąży. A skoro on w to wierzy, to wierzy, że inni też powinni wierzyć w słuszność tego, w co on wierzy. Tym bardziej że często ma do tego dorobioną filozofię lub wybiera sobie jakąś filozofię, która mu odpowiada, z tych, które już istnieją.
W sumie więc czuje się dobrze wtedy, kiedy może realizować swój cel, o którego słuszności jest przeświadczony i ma do dyspozycji ludzi, którzy wierzą w to samo co on, i wykonują jego polecenia. Jeśli nie ma on do dyspozycji ludzi, może się zadowolić ludźmi, którzy dają mu się skutecznie manipulować i robią to, czego on sobie życzy. Przypominać to może czasami trochę, jakąś sektę czy grupę wyznaniową, gdzie jest ściśle określona hierarchia, której trzeba podlegać i nie ma co do tego żadnych wątpliwości, że powinno być tak, a nie inaczej. A jeśli ktoś ma wątpliwości, to jest osobą niegodną, fałszywą i zasługuje, np. na wyklęcie go z grupy, sekty, bractwa, wyznania, czy rodziny, firmy, zakładu pracy itp.
Jeśli już musi być od kogoś zależny, jak np. w pracy, to lubi bardzo takie miejsca pracy, gdzie jest ściśle określona struktura lub hierarchia, poparta ściśle określoną filozofią firmy, na zasadach podobnych do wyznań religijnych, gdzie można piąć się po szczeblach kariery. Potrafi być w tym bardzo konsekwentny. Do tego potrafi nawiązywać i rozwijać kontakty z ludźmi, którzy mogą mu w jakikolwiek sposób pomóc piąć się po szczeblach kariery.
Ten typ to ciekawe połączenie wiary z logiką. Objawia się to np. w dyskusji z nim. Typ 8 w nieskończoność potrafi bronić swoich tez i w nieskończoność wynajdywać argumenty potwierdzające te tezy. Wychodzi więc na to, że tezy te są czymś w rodzaju niepodważalnych dogmatów, w które trzeba wierzyć i już. Robi to wrażenie, jakby tylko on posiadał dostęp do prawdy i prawda jest tylko po jego stronie. Nie ma też innych prawd, oprócz tej, w którą on wierzy. Skoro więc on ma dostęp do jedynej prawdziwej prawdy, trzeba bronić jej do upadłego. A jeśli zajdzie taka potrzeba i nie ma innego wyjścia, to również trzeba jej bronić poprzez atak.
3.2.4.2. – Stan pewności siebie – typ 8 (intuicja introwertyczna)
W stanie pewności siebie ten typ często kieruje się w stronę typu 5. Potrafi on wtedy być np. bardzo błyskotliwy i przebojowy, szczególnie w sprawach, które mogą mu przynieść jakąś korzyść. Dba o to, żeby nawiązywać kontakty w różnymi ludźmi, dzięki którym lub za pośrednictwem których, będzie możliwe uzyskanie czegoś dla siebie. Stara się zachęcić ich do współpracy z nim, za pomocą różnych logicznych argumentów.
Konsekwentnie dąży do tego, żeby przejąć kontrolę nad otoczeniem. Lubi mieć przewodnią rolę, np. być szefem, kierownikiem itp. I to niezależnie od tego, czy działa w grupie, czy działa sam, gdyż w obu przypadkach robi on wszystko po swojemu, wg zasad i wytycznych, w które on wierzy. I nie lubi przy tym, kiedy inni starają mu się podpowiedzieć lub narzucić jakiś inny sposób postępowania. A jeśli inni myślą, że można coś robić lepiej, niż on to robi, to im się to tylko tak wydaje.
Z tymi cechami ten typ będzie się bardzo sprawdzał w pracach i sytuacjach, w których trzeba coś wykonać, bez bawienia się w jakieś niepotrzebne rozważania i wątpliwości, które i tak nic nie wnoszą i nie zmieniają faktu, że coś musi być zrobione.
3.2.4.3. – Stan niepewności siebie – typ 8 (intuicja introwertyczna)
W stanie niepewności siebie ten typ często kieruje się w stronę typu 2. Potrafi wówczas np. być bardzo towarzyski, gadatliwy i skłonny do nawiązywania kontaktów. Często jest przy tym bardzo chętny i gotowy do niesienia pomocy innym, dzięki czemu zaskarbia sobie u nich wiele sympatii. Tym bardziej że potrafi on być przy tym bardzo oddany i ofiarny. Czasami może sprawiać wrażenie, że ma niespożyte zasoby energii w niesieniu pomocy.
Pomoc, jaką okazuje innym często jednak, nie jest bezinteresowna, oczekuje on bowiem, że inni odwdzięczą mu się tym samym, czyli np., że będą mu świadczyć pomoc w tym, co on będzie chciał zrobić oraz będą czynnie uczestniczyć w realizacji jego celów. Inni jednakże często się nawet nie domyślają, że ten typ miał, wobec nich jakieś oczekiwania, gdyż rzadko on mówi o swoich oczekiwaniach wobec innych, uznając to za oczywiste. Niestety to, co jest oczywiste dla niego, niekoniecznie musi być oczywiste dla innych. Tego faktu on jednak często nie zauważa. Zamiast tego, brak chęci innych w oddawaniu mu jego wcześniejszej pomocy, często odbiera jako niewdzięczność oraz umyślne poniżanie go i ignorowanie.
3.2.4.4. – Stan nieświadomości – typ 8 (intuicja introwertyczna)
W stanie nieświadomości ten typ kieruje się w stronę typu 10. Potrafi wówczas zachowywać się nieprzewidywalnie w porównaniu z jego typowym zachowaniem. Tzn. przestaje być tak bardzo „poukładany” i systematyczny jak w stanie świadomości. Zamiast tego, może postępować wg zasady – „nieważne, co o mnie mówią, byle by mówili”. Stara się więc przykuć uwagę innych, na to, co zrobił, co robi i co zamierza zrobić? Często może przy tym tworzyć bardzo silne napięcie emocjonalne, które może być trudne do zniesienia dla innych a przede wszystkim trudne do zignorowania i uniknięcia. Bywa nawet, że może nie przebierać w słowach i czynach, żeby przykuć czyjąś uwagę i uzyskać to, czego chce. Może np. na przemian stawać się przyjemny i nieznośny. Znamienne jest przy tym to, że często ma wtedy niespożyte siły i potrafi tak długo utrzymywać uwagę innych skupioną na sobie, aż padnie ze zmęczenia i nie będzie już w stanie tego faktycznie dłużej kontynuować. Czasami więc będzie to naprawdę długo trwało. W takiej sytuacji pozostają dwa wyjścia. Albo cierpliwie czekać, aż ten typ się zmęczy, albo uciec od niego, licząc się, z tym że może on się na nas później za to jakoś zemścić. Z takim jego zachowaniem mogą spotkać się najczęściej te osoby, które wcześniej wg jego oceny, w jakiś sposób go zignorowały.
Ogólnie więc mówiąc, ten typ w stanie nieświadomości potrafi być bardzo przyjemny i miły dla tych, którzy wcześniej byli dla niego lojalni oraz bardzo nieprzyjemny i złośliwy dla tych, którzy wcześniej lojalni nie byli. To zaś, kto był wcześniej lojalny, a kto nie nielojalny, jest oceniane wg jego osobistych kryteriów i prywatnej filozofii życiowej. Inni ludzie więc często mogą nie mieć pojęcia, czym ten typ się właściwie kieruje?
Jego nadmiar energii w tym stanie może przejawiać się na różne sposoby. Często stara się jakoś dobrze zabawić. Szuka przy tym przeważnie towarzystwa innych, np. stara się kogoś namówić, żeby mu towarzyszył w jakichś atrakcyjnych dla niego zajęciach lub zabawach.
Podczas różnego rodzaju imprez i rozrywek potrafi być niezmordowany. To może wiązać się z późniejszymi rozmaitymi konsekwencjami. Przykładowo wtedy, kiedy podczas imprezy korzystał z jakichś używek (jak np. alkohol), to często zdarza mu się, że po prostu „przedawkuje”, co potem musi odchorowywać.
CC0 1.0 Universal
Dla tekstów i ilustracji innych autorów, które cytuję w moich pracach, mogą obowiązywać dodatkowe ograniczenia.