12.1. John Beebe – Model ośmiu postaw funkcyjnych i ośmiu archetypów

W tym rozdziale przedstawię „Model ośmiu funkcji i ośmiu archetypów”, którego autorem jest John Beeebe.

John Beebe jest analitykiem jungowskim. Od 1971 roku prowadzi on gabinet psychoterapeutyczny (Independent Medical Practice Professional) w San Francisco. Jego kariera zawodowa więc, trwa już 50 lat. Piastował on także funkcję prezydenta Instytutu C. G. Junga w San Francisco. Jako ekspert w dziedzinie psychologii jungowskiej prowadził on wykłady na całym świecie. Jest on autorem kilku książek i wielu publikacji. Krotko mówiąc, wiedza Johna Beebe w dziedzinie psychologii Jungowskiej jest imponująca. Przekonałem się o tym osobiście, gdyż miałem okazję uczestniczyć w warsztatach prowadzonych przez Johna Beebe.

Na kanele YouTube dostępnych jest wiele wywiadów z Johnem Beebe, które bardzo polecam.

John Beebe stanowi też inspirację dla kolejnych badaczy i entuzjastów. Jednym z nich jest Richard Owen. Na bazie modelu Johna Beebe utworzył on własny model, który nazwał on Personality Parts. Informacje o tym modelu można znaleźć na tych stronach internetowych.
https://personalityparts.com
https://www.youtube.com/channel/UC0PMHaiklud5srEXtFdXK8w

Myślę, że skoro w internecie można znaleźć wiele informacji o modelu Johna Beebe, w tym rozdziale przedstawię, ten model bardzo krótko. A potem naniosę go na mandalę charakterów.

Z nazwy modelu „Eight Function-Attitude, Eight Archetype Model” (Model ośmiu funkcyjnych postaw i ośmiu archetypów), możemy się dowiedzieć, że dwie główne składowe tego modelu to:
— osiem postaw funkcyjnych,
— i osiem archetypów.

Jeśli chodzi o osiem archetypów, to w publikacjach Johna Beebe można znaleźć między innymi taki schemat, który te osiem archetypów przedstawia.

Na następnym schemacie powyższy model przedstawię tak, abym mógł go potem wykorzystać w mandali charakterów. Przetłumaczę to też na język polski.

Archetypy są podzielone na dwie orientacje, każda z orientacji zaś zawiera po 4 archetypy. Oprócz archetypów możemy też zobaczyć, jakie poszczególne archetypy odgrywają rolę, czy jakie pełnią funkcje. Konkretnie:

• EGO-SYNTONICZNE KOMPLEKSY – Podstawowa orientacja.
  (Mówiąc prosto, jasne strony naszej osobowości).
  
  #1. Bohater / Bohaterka.
  Archetyp ten odgrywa nadrzędną rolę/funkcję.
  
  #2. Ojciec / Matka (czyli rodzic).
  Archetyp ten odgrywa pomocniczą rolę/funkcję.
  
  #3. Puer / Puella (wieczne dziecko).
  Archetyp ten odgrywa trzeciorzędną rolę/funkcję.
  (Puer i Puella to skróty od łacińskich zwrotów:
  —puer aeternus, czyli wieczny chłopiec
  — i puella aeterna, czyli wieczna dziewczynka).
  
  #4. Anima / Animus.
  Archetyp ten odgrywa niższą rolę/funkcję.
  (Anima to kobiecość w mężczyźnie, a Animus to męskość w kobiecie).


• EGO-DYSTONICZNE KOMPLEKSY – Cień.
  (Innymi słowy, ciemne strony naszej osobowości). #5. Opozycyjna osobowość.
  Ta rola/funkcja jest taka sama jak – #1. Bohater / Bohaterka (funkcja nadrzędna), ale z opozycyjną postawą czy nastawieniem.
  
  #6. Starzec / Czarownica.
  Ta rola/funkcja jest taka sama jak – #2. Ojciec / Matka (funkcja/rola pomocnicza), ale z opozycyjną postawą czy nastawieniem.
  (Starzec i Czarownica mogą odzwierciedlać zarówno pozytywne, jak i negatywne strony starych kobiet i mężczyzn).
  
  #7. Trickster (przechera, szachraj).
  Ta rola/funkcja jest taka sama jak – #3. Puer / Puella (funkcja/rola trzeciorzędna), ale z opozycyjną postawą czy nastawieniem.
  (Trickster, polski: szachraj, przechera – w religioznawstwie nazwa archetypu boga-żartownisia, przechery, czasem również półboga lub śmiertelnika, który przeciwstawia się ustalonym normom, działa wbrew ustalonemu porządkowi. Źródło, Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Trickster )
  
  #8. Demoniczna osobowość.
  Ta rola/funkcja jest taka sama jak – #4. Anima / Animus (funkcja/rola niższa), ale z opozycyjną postawą czy nastawieniem.
  (Demoniczna osobowość to między innymi mało dostrzegane przez nas obszary samego siebie, czyli obszary, które są dla naszej świadomości ciemne i nieodkryte).

Aby pokazać, gdzie w naszej psychice znajdują się poszczególne archetypy, oraz co te archetypy dla nas robią, skorzystam z cytatu, którym jest poniższa tabela.

Jeśli przejdziemy do drugiego głównego elementu modelu Johna Beebe, to są nim tzw. function-attitudes, czyli funkcyjne postawy. Postawy funkcyjne tak jak powyższe archetypy, wywodzą się z psychologii Junga.

Postawy funkcyjne są kombinacją:
— czterech podstawowych funkcji psychologicznych (intuicja, doznanie, myślenie i czucie)
— i dwóch postaw ogólnych (ekstrawersji i introwersji).

Konkretnie, postawy funkcyjne są następujące:

• Ne – ekstrawertyczna intuicja,
• Ni – introwertyczna intuicja ,


• Se – ekstrawertyczne doznanie,
• Si – introwertyczne doznanie,


• Te – ekstrawertyczne myślenie,
• Ti – introwertyczne myślenie,


• Fe – ekstrawertyczne czucie,
• Fi – introwertyczne czucie.

Myślę, że do przedstawiania postaw funkcyjnych można wykorzystać, schemat przedstawiający typy Junga.

Schemat podobny do powyższego jest wykorzystywany do przedstawienia ośmiu typów psychologicznych Junga. Typy Junga bowiem biorą swoją nazwę od postaw funkcyjnych.

Jak widzimy na powyższym schemacie:
— typy introwertyczne znajdują się na wewnętrznym okręgu,
— a typy ekstrawertyczne na zewnętrznym okręgu.

Takie ułożenie symbolizuje to, że typy introwertyczne są skierowane bardziej do wewnątrz, a typy ekstrawertyczne bardziej na zewnątrz.

Na mandali charakterów wszystkie typy charakterów są rozmieszczone na jednym okręgu, dlatego, też poprzestawiałem powyższe funkcyjne postawy.

Oprócz tego, aby dopasować powyższe typy funkcjonalne do mandali charakterów, wykonałem jeszcze jedną modyfikację. Wynika ona z tego, że mandala charakterów jest podzielona na 12 głównych części. Te 12 głównych części pojawiło się dlatego, że mandala jest połączeniem:
— starożytnej typologii, która jest zbudowana na schemacie głównych żywiołów Arystotelesa.
— enneagramu,
— i typów psychologicznych Junga.

W efekcie złożenia tych trzech typologii powstało właśnie 12 głównych części.

A zatem jeśli powyższy schemat dopasujemy do rozmieszczenia, jakie jest w mandali, to będzie on wyglądać następująco.

Na głównym schemacie mandali charakterów postawy funkcyjne, będą wyglądać następująco.

I tutaj pojawia man się bardzo ciekawa rzecz. Tzn. 8 typów funkcyjnych jest rozmieszczonych w taki sam sposób jak tzw. elementy informacyjne w socjonice. W socjonice tych elementów jest również osiem.

Myślę, że warto dla porównania przypomnieć, jak osiem socjonicznych elementów informacyjnych wygląda na mandali charakterów.

Dalej powyższe osiem elementów w socjonice i w modelu Johna Beebe są wykorzystywane inaczej. Chociaż przypuszczam, że można by znaleźć pomiędzy tymi dwoma typologiami sporo analogii.

W sumie jednak jestem zaskoczony, że socjonika i model Johna Beebe mają wspólne analogiczne elementy. Jednak analizowanie podobieństw pomiędzy tymi typologiami zostawię sobie na później. I teraz będę kontynuował prezentację modelu Johna Beebe.

W modelu Johna Beebe mamy 8 archetypów i 8 postaw funkcyjnych. I dla każdego typu charakteru mamy inną kombinację archetypów i postaw funkcyjnych.

Poniżej zamieszczam tabelę, która przedstawia, jak są rozmieszczone archetypy i postawy funkcyjne dla poszczególnych typów charakterów. Tymi typami są typy, jakie są używane w indykatorze MBTI®.

Odkrycie odpowiednich postaw funkcyjnych i archetypów dla poszczególnych typów przez Johna Beebe jest jego wielkim osiągnięciem. Jest to imponujący efekt jego wieloletnich obserwacji, nabytej wiedzy i doświadczeń, analiz i przemyśleń.

Dalej posługując się powyższą tabelą, przedstawię schematy dla poszczególnych typów osobowości, znajdujących się w powyższej tabeli.

Każdy z typów przedstawię na dwóch schematach. Na pierwszym schemacie będzie model Johna Beebe dla danego typu. A na drugim schemacie pokażę, jak dany typ wygląda na mandali charakterów.

1. ENTP.

2. INTJ.

3. ENFP.

4. INFJ.

5. ENFJ.

6. INFP.

7. ESFJ.

8. ISFP

9. ISFJ.

10. ESFP.

11. ISTJ

12. ESTP.

13. ISTP.

14. ESTJ.

15. INTP.

16. ENTJ.

Proszę zwrócić uwagę, że model Johna Beebe oprócz świadomych stron danego typu, pokazuje również jego nieświadome strony. Z reguły teorie osobowości pokazują jedynie świadomą stronę poszczególnych typów. Spośród teorii osobowości, z którymi się zapoznawałem, oprócz modelu Johna Beebe, nieświadomą stronę pokazuje jeszcze socjonika. Poza tym nieświadomą stronę osobowości uwzględnia też tworzona tutaj przeze mnie mandala charakterów.

Oprócz pokazania nieświadomości naszych typów, w modelu Johna Beebe są wykorzystane archetypy do symbolicznego przedstawienia poszczególnych obszarów naszej osobowości. Wykorzystanie archetypów w tak dużym stopniu w jednej typologii jest unikatowe i wyjątkowe.

W sumie model Johna Beebe to ogromny wkład w rozwój dziedziny, jaką są osobowości. Myślę, że ten model w przyszłości będzie się cieszył coraz to większą popularnością.

Bibliografia: