8. Socjonika

W socjonice podobnie jak w indykatorze MBTI® (Myers-Briggs Type Indicator®) występuje podział na 16 typów. Socjonika bywa też mylona lub utożsamiana z MBTI®, ze względu na różne podobieństwa, jakie występują pomiędzy tymi systemami, np. podobne złożone z liter nazwy poszczególnych typów i podobne niektóre podziały typów. Oba systemy bazują też na typologii Junga.

Socjonika jest teorią bardzo rozbudowaną. Dla mnie osobiście jest to też jedna z trudniejszych teorii do zrozumienia. Z drugiej strony jednak socjonika stanowiła i stanowi dla mnie bardzo cenne źródło inspiracji. Zasób wiedzy i ciekawych idei, jaki możemy znaleźć w socjonice, jest naprawdę imponujący.

Socjonika została stworzona przez Litwinkę, Aušrę Augustinavičiute, która tworząc swoją teorię, opierała się przede wszystkim na:
— typologii Junga i bazującym na pracach Junga indykatorze MBTI® (Myers-Briggs Type Indicator®),
— oraz na pojęciu metabolizmu informacyjnego wprowadzonego przez polskiego psychiatrę Antoniego Kępińskiego.

W tym rozdziale chciałbym przedstawić jak typy osobowości występujące w socjonice, są rozmieszczone na mandali charakterów. Jednak trudno to zrobić:
— bez uprzedniego opisania elementów, z których się składa socjonika,
— oraz bez wymienienia podziałów, jakie w niej występują.

Wymieńmy więc główne socjoniczne elementy i podziały.

8.1. Elementy informacyjne

W socjonice wyróżnia się 8 elementów informacyjnych:

• ekstratyczna intuicja — Ne
  lub intuicja potencjału — I


• introtyczna intuicja — Ni
  lub intuicja czasu — T


• ekstratyczna sensoryka — Se
  lub sensoryka siły — F


• introtyczna sensoryka — Si
  lub percepcyjna sensoryka — S


• ekstratyczna logika — Te
  lub praktyczna logika — P


• introtyczna logika — Ti
  lub strukturalna logika — L


• ekstratyczna etyka — Fe
  lub etyka emocji — E


• introtyczna etyka — Fi
  lub etyka relacji — R

Oprócz powyższych literowych oznaczeń elementy informacyjne mają też swoje graficzne symbole. Przedstawiam je w poniższej tabelce.

Powyższe elementy informacyjne bazują między innymi na typologii Junga. Dlatego też w powyższych nazwach znajdują się następujące terminy:

• etyka,
• logika,
• sensoryka,
• oraz intuicja.

Powyższe pojęcia są odpowiednikami podstawowych funkcji psychologicznych, które występują w teorii Junga. W socjonice jednak powyższe funkcje psychologiczne są inaczej nazywane niż u Junga. Te różnice w nazewnictwie funkcji są następujące:

• etyka , która u Junga określana jest jako czucie,
• logika, która u Junga określana jest jako myślenie,
• sensoryka, która u Junga określana jest jako doznanie,
• intuicja, tu mamy taką samą nazwę jak u Junga, czyli intuicja.

W socjonice też w zasadzie powyższe funkcje psychologiczne są traktowane jako:
— funkcje informacyjne,
— główne rodzaje informacji,
— myślę, że można też powiedzieć, że są to główne źródła informacji.

Jak możemy zobaczyć w powyższej tabelce, na każdą funkcję informacyjną (główny rodzaj informacji) przypadają po dwa elementy informacyjne. Dla większej jasności pokazuję to w następnej tabelce.

Powyższą tabelkę przedstawię również na schemacie.

Powyżej elementy ekstratyczne i introtyczne ułożyłem w sposób, który odpowiada położeniu ekstrawersji i introwersji na mandali charakterów.

W takim razie nanieśmy elementy informacyjne na mandalę charakterów.

Na mandali charakterów elementy informacyjne są mniejsze niż w socjonice. Jest tak dlatego, że:
— W mandali charakterów na podstawie systemu starożytnego jest wyróżnionych 12 symbolicznych obszarów. Obszary te są reprezentowane przez 12 głównych typów charakterów.
— W socjonice zaś wyróżnione jest 8 części, którymi są elementy informacyjne. Elementy te są między innymi podzielone na różne tzw. dychotomii, oraz mogą pełnić wiele funkcji.

Dlaczego tak jest możemy zobaczyć na dwóch powyższych schematach. Tzn.:
— Na mandali charakterów odpowiedniki podstawowych funkcji psychologicznych (czyli intuicja, sensoryka, logika i etyka), zajmują cztery osobne obszary. Są to obszary, gdzie poszczególne funkcje podstawowe wywierają największy wpływ. Czy innymi słowy, są na obszarach, gdzie są największą siłą.
— W socjonice zaś każda z funkcji zawiera po dwa elementy informacyjne.

Podział mandali na dwanaście części, krótko mówiąc wynika z tego, że bazuje ona na trzech systemach osobowości. Tzn. na:
— systemie starożytnym,
— enneagramie
— i typologii Junga.

Kombinacja tych trzech typologii sprawiła, że na mandali powstał podział na 12 części, które są reprezentowane przez 12 głównych typów charakterów.

Socjonika zaś jak wspomniałem wyżej, bazuje głównie na:
— typologii Junga i opartym na pracach Junga indykatorze MBTI® (Myers-Briggs Type Indicator®),
— oraz na pojęciu metabolizmu informacyjnego autorstwa Antoniego Kępińskiego.

A zatem krótko mówiąc, mandala charakterów i socjonika są inaczej zbudowane.

Wracając do socjoniki i elementów informacyjnych to elementy te osobiście przypominają mi swego rodzaju „klocki”. „Klocki”, które w socjonice są układane i rozpatrywane na różne możliwe sposoby.

Pierwszym sposobem rozpatrywania socjonicznych elementów informacyjnych jest dzielenie ich na tzw. dychotomie, czyli na dwie grupy różniące się w znaczący sposób pomiędzy sobą. Innymi słowy, są to elementy względem siebie opozycyjne, czy są dla siebie jak przeciwległe bieguny.

Wśród dychotomii elementów informacyjnych możemy wyróżnić podziały na:

• elementy dynamiczne i statyczne,
• elementy obiektowe i relacyjne, oraz
• elementy racjonalne i irracjonalne.

Przedstawmy więc po kolei powyższe dychotomie za pomocą schematów.