Historia tworzenia

2.1. – System starożytny

Na powyższym rysunku znajduje się system starożytny, na którym są wyróżnione:

• temperamenty, czyli sangwinik, flegmatyk, choleryk i melancholik (autor – Galen),
• humory: kres, śluz, jasna żółć, czarna żółć (terminy ustalone przez Hipokratesa),
• elementy (lub żywioły): powietrze, ziemia, ogień i woda (elementami zajmowali się min. Empedokles i Arystoteles),
• pory roku: wiosna, lato, jesień zima.

Temperamenty: choleryk, sangwinik, flegmatyk i melancholik pochodzą od Galena. Nazwy temperamentów zaś pochodzą od wyróżnionych czterech podstawowych soków (płynów lub tzw. humorów) w organizmie. Osobą najbardziej znaną z rozwijania badań na humorami jest Hipokrates.

Nazwy temperamentów powstały od nazw następujących humorów:

• sangwinik (z łaciny sanguis), czyli krew,
• melancholik (z greki mélanos – czarny, oraz chole – żółć), czyli czarna żółć,
• choleryk (z greki chole – żółć), chodzi tu o żółtą żółć,
• flegmatyk (z greki phlégm – śluz, wilgoć), czyli flegma.

Dalej na rysunku są umieszczone cztery podstawowe elementy. Schemat podstawowych elementów jest oparty na koncepcji Arystotelesa. Możemy na nim zobaczyć: Ogień, Powietrze, Wodę i Ziemię.

Koncepcja Arystotelesa zawiera jeszcze właściwości powyższych elementów, czyli: sucho, wilgotno, gorąco i zimno. W ten sposób każdy element posiada dwie cechy, tzn.

• Ogień jest gorący i suchy,
• Powietrze jest wilgotne i gorące,
• Woda jest zimna i mokra,
• Ziemia jest sucha i zimna.

Na powyższym schemacie możemy jeszcze zobaczyć cztery pory roku: lato, wiosnę, jesień i zimę, przyporządkowane do poszczególnych elementów, temperamentów i płynów.

Jak wspomniałem wyżej, system starożytny potraktowałem jako podstawę, na której zbudowałem mandalę charakterów. I moje pierwsze schematyczne przedstawienie systemu starożytnego wygląda tak jak na poniższym schemacie:

Zmieniłem nieco formę, rysunku. Ogólnie rysunek jest teraz kwadratem, który jest podzielony dwiema przekątnymi na cztery pola. Pola te odpowiadają poszczególnym temperamentom, podstawowym płynom i elementom oraz porom roku. Pomiędzy polami znajdują się właściwości podstawowych elementów (czyli gorąco, wilgotno, sucho i zimno).

Wewnątrz znajduje się okrąg, na którym będą później oznaczane typy charakterów.

Okrąg ten w zasadzie może, już sam w sobie, symbolizować mnogość i różnorodność ludzkich charakterów, gdyż wg definicji matematycznej okrąg to zbiór punktów odległych od pewnego punktu, (czyli od środka okręgu) o ustaloną odległość, nazywaną promieniem.

Najbardziej zwraca moją uwagę pojęcie „zbiór punktów”, z których składa się okrąg. Te punkty tworzące okrąg, mogą nam symbolizować różnorodność ludzkich charakterów, gdyż, jak wszystkim wiadomo, każdy z nas jest inny. W tej pracy jednak nie będzie omawiany każdy z osobna punkt na okręgu, czyli każdy z osobna ludzki charakter. Będą na niego naniesione jedynie typy charakteru zbadane i określone przez system starożytny, typologię Junga, enneagram i inne późniejsze typologie na nich oparte.

W sumie więc tych oznaczonych punktów, czyli typów charakterów, nie będzie wiele. Jednakże określenie ich zajęło ludziom pewnie kilka tysięcy lat, a może i jeszcze dłużej. Świadczyć to może o tym, ile jeszcze w dziedzinie charakterów człowieka jest do odkrycia.

Punkty (charaktery), które zostaną oznaczone na okręgu, możemy więc na chwilę obecną potraktować jako pewne punkty odniesienia. Dzięki tym punktom odniesienia możemy jednak odkryć, w rejonie jakiego punktu nasz szczególny i niepowtarzalny typ charakteru będzie się znajdować? Dzięki temu będziemy mogli określić, z jakim typem charakteru będziemy mogli się utożsamiać?

Mamy więc podstawę czy też fundament naszej mandali charakterów. Teraz dopasujmy do niej następną teorię, czyli typy psychologiczne Junga.