13. Jak powstał kwadrat symbolizujący psychikę.

Do wykorzystania kwadratu, jako symbolu psychiki zainspirował mnie enneagram i psychologia jungowska.

W enneagramie jest wykorzystana idea, że typy charakterów mogą zmieniać swoje stany psychiczne. Tzn. w enneagramie mamy takie stany:

1. Stan typowy.
   Typy enneagramu mają typowy stan psychiczny, charakterystyczny dla danego typu. Jest to stan, z którym przedstawiciele danego typu się utożsamiają. I w tym stanie czują się najbardziej naturalnie. W enneagramie nie używa się określenia „stan typowy”. Mówi się po prostu o danym typie charakteru, który może mieć dwa poniższe stany.
2. Stres.
   Kiedy dany typ enneagramu jest w stresie, to przestaje zachowywać się w sposób typowy dla swojego typu charakteru. I wówczas zaczyna zachowywać się w sposób charakterystyczny dla innego typu. Zatem niejako staje się podobny do innego typu. Można więc powiedzieć, że w stresie dany typ przemieszcza się od innego typu.
3. Relaks (komfort).
   Analogicznie jak w stresie, podczas komfortu dany typ przenosi się do innego typu. Jednak jest to inny typ niż w stresie.

To przemieszczanie typów enneagramu pomiędzy stanami psychicznymi nasunęło mi myśl, że przemieszczanie to można by przedstawić za pomocą prostego schematu.

Na powyższym schemacie mamy więc trójkąt, który tworzą trzy stan psychologiczne, czyli:

• stan typowy,
• stres,
• i relaks (komfort).

A zatem przemieszczanie pomiędzy stanami psychicznymi w enneagramie skojarzyłem z trójkątem.

Później pod wpływem psychologii jungowskiej postanowiłem powyższy trójkąt uzupełnić o drugi trójkąt.

I po wielu przemyśleniach utworzyłem kolejny prosty schemat.

Na powyższym schemacie mamy dwa trójkąty, czyli:

• trójkąt świadomości, (który utworzyłem dzięki inspiracji zaczerpniętej z enneagramu),
• i trójkąt nieświadomości, (który utworzyłem dzięki inspiracji psychologią jungowską).

Oprócz tego możemy jeszcze zobaczyć, że na dole schematu pojawił się kolejny czwarty stan psychiczny.

Cztery stany psychiczne postanowiłem nazwać inaczej niż w enneagramie. Tzn. postanowiłem zmodyfikować nazwy stanów, żeby były one bardziej ogólne i bardziej wieloznaczne, dzięki czemu mandala charakterów jest bardziej symboliczna.

W mandali charakterów mamy więc następujące stany psychiczne:

1. Stan typowy z enneagramu postanowiłem określić jako – stan świadomości (tu zainspirowałem się psychologią jungowską).




2. Stan stresu postanowiłem określić jako – stan niepewności siebie. Niepewność siebie jest wg mnie bardziej wieloznaczna i bardziej przemawiająca do wyobraźni niż słowo – stres. Niepewność siebie ma też to do siebie, że może być zarówno pozytywna, jak i negatywna.

   Niepewność siebie może być negatywna, kiedy po prostu jesteśmy zbyt niepewni siebie.

   Z kolei pozytywna niepewność siebie może wynikać np., ze skromności, niewinności, szczerości, nieszkodliwości, szacunku, respektu, wyrozumiałości, tolerancji, empatii itp.




3. Stan relaksu (komfortu) postanowiłem określić jako – stan pewności siebie. Pewność siebie w naturalny sposób kojarzy się z tym, że jest przeciwieństwem niepewności siebie. Poza tym pewność siebie (podobnie jak niepewność siebie) ma zarówno pozytywne, jak i negatywne znaczenia.

   Pozytywne wtedy, kiedy pomaga w rozwiązywaniu różnych życiowych problemów.

   Negatywne zaś wtedy, kiedy ktoś jest zbyt pewny siebie, przez co może lekceważyć innych, być trudny we współżyciu, źle oceniać swoją wartość i swoje możliwości itp.




4. Czwartym stanem jest – stan nieświadomości. (Stan ten nie występuje w enneagramie). Stan nieświadomości jest po prostu przeciwieństwem stanu świadomości. Przy określeniu czwartego stanu jako – stan nieświadomości, również w dużym stopniu inspirowałem się psychologią jungowską.
   

   Stanowi nieświadomości postanowiłem też dać, że tak powiem, drugie imię. Tzn. stan nieświadomości lubię też określać – stan komplementarny (czy stan dopełniający). W trakcie rozwijania mandali charakterów stało się dla mnie bardziej wyraźnie to, że nasz stan nieświadomości, nie jest aż tak bardzo nieświadomy. Dzięki mandali charakterów uświadomiłem sobie, że ze stanem nieświadomości kontaktujemy się bardzo często. To moje przekonanie o częstych kontaktach ze stanem nieświadomości bierze się po prostu z wiedzy, jaki charakter ma nasz stan nieświadomości? Np.:
   — jeśli nasz typ charakteru to Wilgotne Powietrze, czyli jeśli nasz stan świadomości znajduje się w puncie Wilgotne Powietrze,
   — to nasz stan nieświadomości jest w opozycyjnym puncie — Sucha Ziemia.
   

   A zatem jeśli nasz typ charakteru to Wilgotne Powietrze, to nasz stan nieświadomości będzie miał charakter podobny do Suchej Ziemi. A jeśli wiemy, jaki charakter ma nasz stan nieświadomości, możemy zauważyć, kiedy na nasze myśli i zachowania ten stan ma wpływ.

Jak wspomniałem wyżej cztery stany występujące w mandali charakterów, znajdują się na wierzchołkach dwóch trójkątów. Trójkąty te stykają się ze sobą trójkątów i razem tworzą kwadrat. Te trójkąty to:

• trójkąt świadomości – pomiędzy stanami: świadomości, pewności siebie i niepewności siebie.
• trójkąt nieświadomości – pomiędzy stanami: nieświadomości, pewności siebie i niepewności siebie.

W sumie więc cztery stany psychiczne i trójkąty świadomości i nieświadomości tworzą nam bardzo ciekawy kwadrat.

Na poniższym schemacie dodatkowo możemy zobaczyć strzałki łączące poszczególne stany psychiczne. Strzałki te symbolizują przepływ energii psychicznej pomiędzy poszczególnymi stanami i trójkątami świadomości i nieświadomości.

Kwadrat zatem (wraz z trójkątami świadomości i nieświadomości oraz czterema stanami psychicznymi) jest swego rodzaju schematem czy symbolem psychiki człowieka.

Jak mogliśmy zobaczyć we wcześniejszych rozdziałach, kwadrat ten odpowiednio wpisany w mandalę charakterów będzie określał charaktery poszczególnych dwunastu typów mandali charakterów. Tak właściwie to odpowiednie ułożenie tego kwadratu będzie tworzyć indywidualne mandale dla każdego typu charakteru.

Na powyższym schemacie jest jeszcze kolejna zmiana dotycząca stanów pewności i niepewności siebie. Mówiłem już o tym wcześniej w rozdziale „Kwadrat i stany psychiczne”. Chodzi o to, że w dwóch dymkach znajdują się napisy „stan pewności lub niepewności siebie”.

Jest tak dlatego, że w trakcie rozwoju mandali charakterów doszedłem do wniosku, że dany typ może mieć swój stan pewności siebie w dwóch miejscach. Tak samo też dany typ swój stan niepewności siebie również może mieć w dwóch miejscach.

Początkowo inspirując się Enneagramem, założyłem, że podczas stanu pewności siebie albo stanu niepewności możemy przemieszczać się w jedno miejsce. I dlatego na wcześniejszym schemacie stan pewności i stan niepewności są tylko w jednym miejscu.

Jednak po wielu przemyśleniach doszedłem do zaskakującego wniosku, że dla danego typu stany pewności i niepewności mogą tworzyć się w dwóch miejscach. Więcej na ten temat piszę w aktualizacjach, oraz będę o tym pisał w dalszej części tego opisu konstrukcji mandali charakterów.

Ogólnie to, jak przemieszczają się typy podczas zmian swoich stanów psychicznych, było dla mnie największym problemem do rozwiązania w trakcie rozwoju mandali charakterów. W zasadzie raczej powinienem powiedzieć, że nie jest to problem, a raczej jeden z głównych „motorów” rozwoju mandali charakterów. Między innymi, dzięki temu „motorowi”, doszedłem do wielu ciekawych odkryć i wniosków. Być może dzięki temu „motorowi”, jeszcze wprowadzę kolejne zmiany w powyższym schemacie. Mandala charakterów bowiem jest w trakcie rozwoju. A zatem sam już jestem ciekawy, co jeszcze dzięki niej odkryję ja sam, oraz inni, którzy będą z niej korzystać.