Aktualizacja 1.36 – Lekkie wersje mechanizmów przystosowawczo-obronnych.

W tej aktualizacji wrócę do obszarów, na których występują mechanizmy przystosowawczo-obronne. Chciałbym zaprezentować dodatkowe schematy, do których wykonania zainspirowały mnie typologie, którymi są:
— Myers-Briggs Type Indicator®,
— Socjonika,
— i Model ośmiu postaw funkcyjnych i ośmiu archetypów, którego autorem jest John Beebe.

Schematy, które przedstawię w tej aktualizacji, ułatwiają analizowanie tych typologii.

Zanim przejdę do nowych schematów, najpierw przypomnę schematy dotyczące mechanizmów przystosowawczo-obronnych, które wykonałem wcześniej. Tzn. w aktualizacjach:
— Aktualizacja 1.22 — Obszary występowania podstawowych funkcji psychologicznych i mechanizmów przystosowawczo-obronnych.
— Aktualizacja 1.24 — Realizm zamiast irracjonalizm.

Przypomnę, że w mandali charakterów, bazując na typologii Junga i Myers-Briggs, wyróżniam następujące mechanizmy przystosowawczo-obronne:

• ekstrawersja,
• introwersja,
• spostrzeganie (abstrakcja),
• i osądzanie (empatia).

Mechanizmy przystosowawczo-obronne przedstawiłem na tle obszarów racjonalizmu i realizmu.

Poniżej przypominam obszar, jaki zajmuje racjonalizm. Racjonalizm jest powiązany z podstawowymi funkcjami psychologicznymi, którymi są myślenie i czucie.

Na kolejnym schemacie, przedstawiam obszar realizmu. Realizm jest powiązany z podstawowymi funkcjami psychologicznymi, którymi są intuicja i doznanie.

Do powyższych dwóch schematów dodam teraz mechanizmy przystosowawczo-obronne, czyli (ekstrawersję, introwersję, spostrzeganie i czucie).

Najpierw te mechanizmy naniosę na schemat racjonalizmu.

Powyżej umieściłem mechanizmy przystosowawczo-obronne w towarzystwie napisów „racjonalizm” Zrobiłem tak dla podkreślenia, że mechanizmy te znajdują się na obszarze racjonalizmu. Tzn. umieściłem następujące napisy:

• RACJONALIZM, EKSTRAWERSJA – górny lewy róg.
• RACJONALIZM, INTROWERSJA – dolny prawy róg.
• RACJONALIZM, SPOSTRZEGANIE – dolny lewy róg.
• RACJONALIZM, OSĄDZANIE – górny prawy róg.

Proszę zwrócić uwagę, że pomiędzy powyższymi obszarami znajdują się jeszcze obszary zajmowane przez:

• RACJONALIZM, MYŚLENIE – po lewej stronie.
• i RACJONALIZM, CZUCIE – po prawej stronie.

W tym obszarze więc racjonalizm jest powiązany z podstawowymi funkcjami psychologicznymi, jakimi są myślenie i czucie.

Na następnym schemacie naniosłem mechanizmy przystosowawczo-obronne na obszar zajmowany przez realizm.

Teraz możemy zobaczyć, że na obszarze realizmu umieściłem napisy:

• REALIZM, EKSTRAWERSJA – górny lewy róg.
• REALIZM, INTROWERSJA – dolny prawy róg.
• REALIZM, SPOSTRZEGANIE – dolny lewy róg.
• REALIZM OSĄDZANIE – górny prawy róg.

Proszę zwrócić uwagę, że podobnie jak na poprzednim schemacie, pomiędzy powyższymi obszarami znajdują się jeszcze obszary zajmowane przez:

• REALIZM, INTUICJA – na górze,
• i REALIZM, DOZNANIE – na dole.

A zatem na tym obszarze realizm jest powiązany z podstawowymi funkcjami psychologicznymi, jakimi są intuicja i doznanie.

EKSTRAWERSJA i INTROWERSJA

Mechanizmy ekstrawersji i introwersji wcześniej przedstawiłem za pomocą następującego schematu.

Powyżej możemy zobaczyć, na których obszarach mamy:
— racjonalizm i realizm, oraz
— introwersję i ekstrawersję.

Tam, gdzie na wcześniejszych schematach jest widoczny:
— racjonalizm, który jest powiązany z funkcjami myślenie i czucie,
— oraz realizm, który jest powiązany z funkcjami intuicja i doznanie,
teraz są puste obszary.

Myślenie, czucie, intuicja i doznanie są wyróżnionymi przez Junga podstawowymi funkcjami psychologicznymi. Na obszarze tych funkcji introwersja i ekstrawersja mają słabsze oddziaływanie. Jest tak dlatego, że na tych obszarach najsilniejszy wpływ mają podstawowe funkcje psychologiczne. Dlatego też na powyższym schemacie pokazałem, że obszary te, są puste.

Jednakże do tych pustych obszarów wrócę jeszcze w dalszej części tego rozdziału.

Na powyższym rysunku użyłem cieniowania (gradientów), żeby pokazać, gdzie jest największy wpływ ekstrawersji i introwersji. Tzn.:

• ekstrawersja w największym stopniu występuje w górnym lewym rogu,
• a introwersja w największym stopniu występuje w dolnym prawym rogu.

SPOSTRZEGANIE i OSĄDZANIE.

Mechanizmy spostrzegania i osądzania wcześniej przedstawiłem za pomocą następującego schematu.

Powyżej możemy zobaczyć, na których obszarach mamy:
— racjonalizm i realizm, oraz
— spostrzeganie i osądzanie.

Tam, gdzie na wcześniejszych schematach jest widoczny:
— racjonalizm, który jest powiązany z funkcjami myślenie i czucie,
— oraz realizm, który jest powiązany z funkcjami intuicja i doznanie,
teraz są puste miejsca.

Na powyższym schemacie również za pomocą cieniowania (gradientów), pokazuję, gdzie jest największy wpływ spostrzegania i osądzania. Tzn.:

• spostrzeganie w największym stopniu występuje w dolnym lewym rogu,
• a osądzanie w największym stopniu występuje w górnym prawym rogu.

Na poprzednich dwóch schematach
— pomiędzy obszarami zajmowanymi przez introwersję i ekstrawersję
— oraz pomiędzy spostrzeganiem i osądzaniem,
znajdują się puste obszary.

Te puste obszary są zajmowane przez podstawowe funkcje psychologiczne, czyli intuicję, doznanie, myślenie i czucie.

Na tych obszarach mechanizmy przystosowawczo-obronne (czyli ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie) mają mniejsze oddziaływanie. Jednakże do mechanizmów przystosowawczo-obronnych, często przywiązuje się bardzo dużą uwagę. Szczególnie jest tak w przypadku ekstrawersji i introwersji. Skoro do tych dwóch mechanizmów przywiązuje się bardzo dużą uwagę, postanowiłem też przedstawić, jak te mechanizmy wyglądają na obszarach zajmowanych przez podstawowe funkcje psychologiczne. I wcześniej (tzn. w aktualizacjach 1.22 i 1.24) graficznie przedstawiłem to tak, jak pokazują cztery następne schematy.

Najpierw przypomnę dwa schematy, na których pokazałem obszary introwersji i ekstrawersji. Na poniższych schematach, tak jak wcześniej możemy zobaczyć też obszary racjonalizmu i realizmu.

Na poniższym schemacie przedstawiam obszary introwersji i ekstrawersji na obszarze racjonalizmu.

Na następnym schemacie przedstawiam obszary introwersji i ekstrawersji na obszarze realizmu.

Na każdym z powyższych schematów mamy po cztery pasy, dwa grubsze i dwa cieńsze.

Cieńsze pasy znajdują się na obszarach zajmowanych przez podstawowe funkcje psychologiczne. I jak możemy zobaczyć, cieniowanie (czy gradient) na cieńszych pasach jest mniej intensywne niż na grubszych pasach. Oznacza to to, że ekstrawersja i introwersja na obszarach cieńszych pasów są słabsze.

Na powyższych pasach możemy zobaczyć też to:
— który racjonalizm lub realizm jest ekstrawertyczny,
— a który racjonalizm lub realizm jest introwertyczny.

Teraz chciałbym zwrócić uwagę na cienkie pasy. Na tych cienkich pasach również są wyróżnione:
— realizm ekstrawertyczny i introwertyczny,
— i racjonalizm ekstrawertyczny i introwertyczny.

W rozróżnieniu gdzie, na cienkich pasach znajdują się:
— racjonalizm ekstrawertyczny i introwertyczny, oraz
— realizm ekstrawertyczny i introwertyczny,
pomogły mi typy Myers-Briggs. Tzn. pomogło mi rozmieszczenie tych typów na mandali charakterów. Dlatego też na powyższych schematach możemy zobaczyć rozmieszczone wokół mandali typy Myers-Briggs.

Analogicznie do powyższych obszarów introwersji i ekstrawersji wykonałem też schematy, gdzie przedstawiłem obszary dla spostrzegania i osądzania.

Na poniższym schemacie przedstawiam obszary spostrzegania i osądzania na obszarze racjonalizmu.

Na następnym schemacie przedstawiam obszary spostrzegania i osądzania na obszarze realizmu.

Na każdym z powyższych schematów mamy po cztery pasy, dwa grubsze i dwa cieńsze.

Cieńsze pasy znajdują się na obszarach zajmowanych przez podstawowe funkcje psychologiczne (intuicję, doznanie, myślenie i czucie). I jak możemy zobaczyć, cieniowanie (czy gradient) na cieńszych pasach jest mniej intensywne niż na grubszych pasach. Oznacza to to, że spostrzeganie i osądzanie na obszarach cieńszych pasów są słabsze.

Na powyższych pasach możemy zobaczyć też to:
— który racjonalizm lub realizm jest spostrzegający,
— a który racjonalizm lub realizm jest osądzający.

Teraz chciałbym zwrócić uwagę na cienkie pasy. Na tych cienkich pasach również są wyróżnione:
— realizm spostrzegający i osądzający,
— i racjonalizm spostrzegający i osądzający.

Na powyższych czterech schematach mogliśmy więc między innymi zobaczyć, jak wyglądają mechanizmy przystosowawczo-obronne (ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie) na obszarach podstawowych funkcji psychologicznych (intuicja, doznanie, myślenie i czucie).

Jednak jak wspomniałem na początku, rozdziału do innego przedstawienia powyższych obszarów zainspirowały mnie następujące teorie osobowości:
— Myers-Briggs Type Indicator®,
— Model ośmiu postaw funkcyjnych i ośmiu archetypów, którego autorem jest John Beebe.
— i Socjonika,

Pomiędzy tymi teoriami a mandalą charakterów mamy między innymi taką różnicę, że w teoriach tych nie rozróżnia się obszarów podstawowych funkcji psychologicznych, czyli obszarów zajmowanych przez intuicję, doznanie myślenie i czucie. Tzn. w teoriach tych szeroko wykorzystuje się te funkcje przy analizowaniu typów osobowości. Jednak nie traktuje ich się jako osobnych obszarów. Do tego zagadnienia wrócę jeszcze w dalszej części tego rozdziału, aby szerzej wyjaśnić to zagadnienie.

Z tego powodu, że w powyższych trzech teoriach nie traktuje się podstawowych funkcji psychologicznych jako osobnych obszarów, w tych teoriach mamy 8 głównych obszarów. W mandali charakterów zaś mamy 12 głównych obszarów. Tę różnicę przedstawię na dwóch poniższych schematach.

Zacznę od teorii:
— Myers-Briggs,
— Model ośmiu postaw funkcyjnych i ośmiu archetypów, autorstwa Johna Beebe.

W tych teoriach wyróżnia się 8 głównych części, które w:
— Teorii Myers-Briggs są określane jako — funkcje kognitywne (ang. cognitive functions),
— a modelu Johna Beebe są określane jako — postawy funkcyjne (ang. Function-Attitudes).

Są nimi:

• intuicja ekstrawertyczna — Ne, (ang. extraverted intuition),
• intuicja introwertyczna — Ni, (ang. introverted intuition),
• doznanie ekstrawertyczne — Se, (ang. extraverted sensation),
• doznanie introwertyczne — Si, (ang. introverted sensation),
• myślenie ekstrawertyczne — Te, (ang. extraverted thinking),
• myślenie introwertyczne — Ti, (ang. introverted thinking),
• czucie ekstrawertyczne — Fe, (ang. extraverted feeling),
• czucie introwertyczne — Fi, (ang. introverted feeling).

Obszary powyższych funkcji kognitywnych czy postaw funkcyjnych na mandali charakterów przedstawiają się następująco.

Z kolei, jeśli chodzi o socjonikę, to w tej teorii many osiem tzw. elementów informacyjnych (lub aspektów), którymi są:

• Intuicja potencjału — I,
  czyli, intuicja ekstrawertyczna — Ne, (ang. extraverted intuition),
• Intuicja czasu — T,
  czyli intuicja introwertyczna — Ni, (ang. introverted intuition),
• Sensoryka siły — F, czyli doznanie ekstrawertyczne — Se, (ang. extraverted sensing),
• Percepcyjna sensoryka — S,
  czyli doznanie introwertyczne — Si, (ang. introverted sensing),
• Praktyczna logika — P,
  czyli myślenie ekstrawertyczne — Te, (ang. extraverted thinking),
• Strukturalna logika — L,
  czyli myślenie introwertyczne — Ti, (ang. introverted thinking),
• Etyka emocji — E,
  czyli czucie ekstrawertyczne — Fe, (ang. extraverted feeling),
• Etyka relacji — R,
  czyli czucie introwertyczne — Fi, (ang. introverted feeling).

Elementy informacyjne naniesione na mandalę charakterów przedstawia następny schemat.

Jak możemy zobaczyć na powyższych dwóch schematach, oprócz ośmiu postaw funkcyjnych (czy funkcji kognitywnych czy elementów informacyjnych), czyli Ne, Ni, Fe, Fi, Se, Si, Te, Ti, mamy jeszcze cztery obszary, której zajmują:
— Intuicja (N),
— Czucie (F),
— Doznanie (S),
— Myślenie (T).

Są to podstawowe cztery funkcje psychologiczne, które wyróżnił Jung.

Jak wyżej wspomniałem, model Johna Beebe, Myers-Briggs i socjonika, nie uwzględniają tych obszarów. Tzn. w tych teoriach zgodnie z typologią Junga wyróżnia się również podstawowe funkcje psychologiczne. W tych teoriach na różne sposoby używa się tych funkcji do analizowania typów osobowości. Jednakże nie mówi się tam o obszarach, na których te funkcje występują.

Co prawda w socjonice wyróżnia się różnego rodzaju obszary, jednak w socjonice największy nacisk kładzie się na elementy informacyjne, których jest osiem. W sumie więc w socjonice do analizowania typów wykorzystuje się głównie osiem elementów, a nie tak jak w mandali charakterów 12 głównych części czy obszarów.

Ogólnie więc jeśli chodzi o wykorzystanie:
— podstawowych funkcji psychologicznych (intuicja, doznanie, myślenie i czucie),
— i mechanizmów przystosowawczo-obronnych (ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie
to można powiedzieć, że mandala charakterów jest 12-częściowa, a model Johna Beebe, Myers-Briggs i socjonika są 8-częściowe. A zatem w mandali mamy cztery części, które nie mają swojego bezpośredniego odpowiednika w teoriach Johna Beebe, Myers-Briggs i socjonice. Tzn. w tych teoriach podstawowe funkcje psychologiczne są wykorzystywane na inne sposoby.

Co w takim razie możemy zrobić z tymi czterema z obszarami zajmowanymi przez intuicję, doznanie, myślenie i czucie, aby można je było wykorzystać do rozważań na teoriami Johna Beebe, Myers-Briggs i socjonice?

Myślę, że można do tego wykorzystać fakt, że mechanizmy przystosowawczo-obronne (ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie) mają słabsze oddziaływanie na obszarach podstawowych funkcji psychologicznych.

Na wcześniejszych schematach widzieliśmy, że ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie na obszarach podstawowych funkcji psychologicznych miały mniej intensywne cieniowanie (czy gradient). Było to tam, gdzie na schematach były grubsze i cieńsze pasy. I cieńsze pasy miały mniej intensywny gradient.

Przypomnę jeszcze, że obszary gdzie są cienkie pasy, są obszarami, gdzie najsilniejsze są poszczególne podstawowe funkcje psychologiczne. Tzn. intuicja, doznanie, myślenie i czucie.

W takim razie, jeśli ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie na cienkich pasach są mniej intensywne, to myślę, że można powiedzieć, że są one po prostu – lekkie.

Teraz mając w głowie to, że ekstrawersja, introwersja, spostrzeganie i osądzanie na obszarach podstawowych funkcji psychologicznych są lekkie, myślę, że można zmodyfikować schematy, na których prezentowałem postawy funkcyjne (czy funkcje kognitywne, czy elementy informacyjne). Te modyfikacje wyglądają następująco.

Powyżej na obszarach, na których wcześniej były jedynie wyróżnione podstawowe funkcje psychologiczne (intuicja, doznanie, myślenie i czucie), teraz mamy po dwa obszary na każdą z funkcji. Konkretnie, podziały te są następujące:

• Obszar intuicji, jest podzielony na:
  — lekką Ni, czyli lekką intuicję introwertyczną,
  — i lekką Ne, czyli lekką intuicję ekstrawertyczną.
• Obszar doznania, jest podzielony na:
  — lekkie Si, czyli lekkie doznanie introwertyczne,
  — lekkie Se, czyli lekkie doznanie ekstrawertyczne.
• Obszar myślenia, jest podzielony na:
  — lekkie Ti, czyli lekkie myślenie introwertyczne,
  — i lekkie Te, czyli lekkie myślenie ekstrawertyczne.
• Obszar czucia, jest podzielony na:
  — lekkie Fi, czyli lekkie czucie introwertyczne,
  — i lekkie Fe, czyli lekkie czucie ekstrawertyczne.

Myślę, że powyższy schemat jest właśnie tym, czego brakuje do rozważań nad:
— modelem Johna Beebe,
— indykatorem Myers-Briggs,
— i socjoniką.

Dlatego też powyższy schemat będę wykorzystywał do moich modyfikacji tych teorii oraz dostosowywania ich do mandali charakterów.

Myślę, że oprócz powyższego schematu, gdzie pokazałem wpływ ekstrawersji i introwersji na obszary podstawowych funkcji psychologicznych, można wykonać jeszcze kolejny schemat. Schemat ten będzie dotyczyć wpływu spostrzegania i osądzania na obszary podstawowych funkcji psychologicznych.

Co prawda, do rozważań nad modelem Johna Beebe, Myers-Briggs i socjoniką, nie jest nam to potrzebne, jednak być może przyda się to do czegoś w przyszłości.

Na następnym schemacie pokaże wpływ jaki mają spostrzeganie i osądzanie na obszary podstawowych funkcji psychologicznych.

Analogicznie jak na poprzednim schemacie, na obszarach, na których wcześniej były jedynie wyróżnione podstawowe funkcje psychologiczne (intuicja, doznanie, myślenie i czucie), teraz mamy po dwa obszary na każdą z funkcji. Konkretnie, podziały te są następujące:

• Obszar intuicji, jest podzielony na:
  — lekką Nj, czyli lekką intuicję osądzającą,
  — i lekką Np, czyli lekką intuicję spostrzegającą.
• Obszar doznania, jest podzielony na:
  — lekkie Sj, czyli lekkie doznanie osądzające,
  — lekkie Sp, czyli lekkie doznanie spostrzegające.
• Obszar myślenia, jest podzielony na:
  — lekkie Tj, czyli lekkie myślenie osądzające,
  — i lekkie Tp, czyli lekkie myślenie spostrzegające.
• Obszar czucia, jest podzielony na:
  — lekkie Fj, czyli lekkie czucie osądzające,
  — i lekkie Fe, czyli lekkie czucie spostrzegające.

A teraz jeszcze myślę, że możemy się posunąć jeszcze dalej i powyższe dwa schematy złożyć w jeden schemat.

Powyższy schemat wykonałem jeszcze w kolorowej wersji. Być może ułatwi to analizowanie tego schematu.

Powyżej więc wyróżniłem lekkie mechanizmy przystosowawczo-obronne, które znajdują się na obszarach podstawowych funkcji psychologicznych.

Jest to duża nowość dla mnie, gdyż nigdzie nie spotkałem czegoś, co byłoby analogiczne do lekkich mechanizmów przystosowawczo-obronnych (czy lekkich postaw funkcyjnych, czy lekkich funkcji kognitywnych, czy lekkich elementów informacyjnych).

Jednak dzięki lekkim wersjom tych mechanizmów przystosowawczo-obronnych będziemy mogli bardziej precyzyjne analizować teorie Johna Beebe, Myers-Briggs i socjonikę.